Lepisanthes rubiginosa
-
ชื่อวิทยาศาสตร์แบบเต็ม:
Lepisanthes rubiginosa (Roxb.) Leenh. -
Status:
ACCEPTED -
Synonyms
- Erioglossum cuneifolium Blume
- Erioglossum edule Blume
- Erioglossum edule var. album Blume
- Erioglossum edule var. subcorymbosum Blume
- Erioglossum rubiginosum (Roxb.) Blume
- Erioglossum rubiginosum Radlk.
- Erioglossum rubiginosum var. villosum Gagnep.
- Lepisanthes balansaeana Gagnep.
- Lepisanthes balansana Gagnep.
- Lepisanthes hirta Ridl.
- Moulinsia cupanioides Cambess.
- Moulinsia rubiginosa (Roxb.) G.Don
- Pancovia rubiginosa (Roxb.) Baill.
- Pancovia rubiginosa (Roxb.) Baill. ex Kurz
- Sapindus alternifolius Buch.-Ham.
- Sapindus alternifolius Buch.-Ham. ex Wight & Arn.
- Sapindus edulis Blume
- Sapindus fraxinifolius DC.
- Sapindus longifolius Buch.-Ham.
- Sapindus longifolius Buch.-Ham. ex Wight & Arn.
-
ชื่อสามัญ::
- Hill glory bower -
ชื่อไทย:
- มะหวด - มันปู - มะหวด, กำชำ - หวดฆ่า หวดค่า (อุดรธานี), สีหวด (นครราชสีมา), สีฮอกน้อย หวดลาว (ภาคเหนือ), มะหวดป่า หวดคา (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ), หวดเหล้า (ภาคตะวันตกเฉียงเหนือ, คนเมือง), กำซำ กำซ่ำ มะหวด (ภาคกลาง), ชันรู มะหวดบาท มะหวดลิง (ภาคตะวันออกเฉียงใต้), ก้าจ้า น้าซ้า มะจ้า หมา - มะจี้ปุ๊ก - จี้ปุ๊ก -
ชื่อท้องถิ่น::
- กะซำ กำจำ กำซำ ชันรุ ซำ นำซำ มะจำ มะหวดบาท มะหวดป่า มะหวดลิง สีฮอกน้อย หวดคา หวดฆ่า หวดลาว - นกนอนทะเล - หวดลาว หวดคา ชันรู มะหวดบาท มะหวดลิง กำซำ กำจำ - กะซำ, กำจำ, กำซำ, ชันรุ, ซำ, นำซำ, มะจำ (ภาคใต้); มะหวด (ภาคกลาง); มะหวดบาท (ภาคตะวันออกเฉียงใต้); มะหวดป่า (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ); มะหวดลิง (ภาคตะวันออกเฉียงใต้); สีฮอกน้อย (ภาคเหนือ); หวดคา, หวดฆ่า (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, ภาคตะวันออกเฉียงใต้); หวดลาว ( -
อาณาจักร::
Plantae -
ไฟลัม::
Tracheophyta -
ชั้น::
Magnoliopsida -
อันดับ:
Sapindales -
วงศ์::
Sapindaceae -
สกุล:
Lepisanthes
ที่มา : สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ปรับปรุงล่าสุด : 4 ก.ค. 2566
ที่มา : สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ปรับปรุงล่าสุด : 4 ก.ค. 2566
วันที่อัพเดท : 30 ก.ค. 2563 00:00 น.
วันที่สร้าง: 30 ก.ค. 2563 00:00 น.
-
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :- ไม้ต้น สูง 16 เมตร ไม่ผลัดใบ เรือนยอดกลมหรือรี เปลือกเรียบหรือแตกเป็นสะเก็ดสีน้ำตาลปนเทา กิ่งมีขนยาวสีน้ำตาลแดงหนาแน่น ใบ ประกอบแบบขนนกชั้นเดียว ปลายคู่ เรียงเวียนสลับ ใบย่อย 3-9 คู่ รูปไข่หรือรูปใบหอกแกมรูปไข่กลับ ปลายใบป้านถึงเรียวแหลม โคนใบมนถึงรูปลิ่มกว้าง ขอบใบเรียบ แผ่นใบหนามีขนนุ่มสีน้ำตาล ดอก สีขาวอมเหลือง มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงตามปลายกิ่ง ดอกแยกเพศร่วมต้น กลีบเลี้ยงรูปไข่กว้างเกือบกลม กลีบดอก 4-5 กลีบ รูปไข่กลับ มีก้านกลีบสั้นๆ ปลายก้านมีเกล็ดและมีสัน 2 สัน รูปคล้ายกระบอง ปลายมีขนยาว จานฐานดอกเป็นวง ผล แบบผลผนังชั้นใน แข็ง มีเนื้อ เมล็ดเดียว รูปกลมรี สีม่วงเข้มหรือดำ แยกเป็น 2 พู ผิวเกลี้ยง เมล็ดกลมรีสีน้ำตาลมัน- ไม้ต้น สูง 2-3 เมตร ใบ เดี่ยว เรียงสลับ แผ่นใบรูปรี ถึงรูปไข่กลับ ผิวใบเกลี้ยง ปลายใบมน ดอก ขนาดเล็กสีเขียวอ่อน แยกเพศอยู่ต้นเดียวกัน ออกเป็นกระจุกตามง่ามใบ ผล แก่สีชมพูถึงแดง ผลกลมแป้น มี 10-12 พู แตกเมื่อแห้ง- ไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก สูงได้ถึง 10 เมตร ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ใบย่อยมี 3-6 คู่ รูปไข่ถึงรูปไข่กลับ กว้าง 2-11 ซม. ยาว 3-30 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ผิวใบ มีขน ดอก สีขาวถึงสีเหลืองอ่อนๆ ออกเป็นช่อตั้งจากปลายยอด หรือซอกใบ ยาวถึง 50 ซม. มีกลิ่นหอมอ่อนๆ ดอกย่อย ขนาดเล็ก แยกเพศ กลีบรองดอก 5 กลีบ กลีบดอก 4 (-5) กลีบ เกลี้ยงหรือมีขนนุ่ม โคนกลีบแคบ มีขนและมีเกล็ดเล็กๆ 2 เกล็ด เกสรผู้ 8 อัน ผล รูปรีเว้าเป็นพู ผิวเกลี้ยง ผลอ่อนสีเขียว แล้วเปลี่ยน เป็นสีเหลืองแดงจนแก่จัดสีม่วงดำ เมล็ดสีน้ำตาลดำ ไม่มีเนื้อหุ้ม- ไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก สูงได้ถึง 10 เมตร ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ใบย่อยมี 3-6 คู่ รูปไข่ถึงรูปไข่กลับ กว้าง 2-11 ซม. ยาว 3-30 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ผิวใบ มีขน ดอก สีขาวถึงสีเหลืองอ่อนๆ ออกเป็นช่อตั้งจากปลายยอด หรือซอกใบ ยาวถึง 50 ซม. มีกลิ่นหอมอ่อนๆ ดอกย่อย ขนาดเล็ก แยกเพศ กลีบรองดอก 5 กลีบ กลีบดอก 4 (-5) กลีบ เกลี้ยงหรือมีขนนุ่ม โคนกลีบแคบ มีขนและมีเกล็ดเล็กๆ 2 เกล็ด เกสรผู้ 8 อัน ผล รูปรีเว้าเป็นพู ผิวเกลี้ยง ผลอ่อนสีเขียว แล้วเปลี่ยน เป็นสีเหลืองแดงจนแก่จัดสีม่วงดำ เมล็ดสีน้ำตาลดำ ไม่มีเนื้อหุ้ม- ไม้ต้น สูง 16 เมตร ไม่ผลัดใบ เรือนยอดกลมหรือรี เปลือกเรียบหรือแตกเป็นสะเก็ดสีน้ำตาลปนเทา กิ่งมีขนยาวสีน้ำตาลแดงหนาแน่น
ใบ : ประกอบแบบขนนกชั้นเดียว ปลายคู่ เรียงเวียนสลับ ใบย่อย 3-9 คู่ รูปไข่หรือรูปใบหอกแกมรูปไข่กลับ ปลายใบป้านถึงเรียวแหลม โคนใบมนถึงรูปลิ่มกว้าง ขอบใบเรียบ แผ่นใบหนามีขนนุ่มสีน้ำตาล
ดอก : สีขาวอมเหลือง มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงตามปลายกิ่ง ดอกแยกเพศร่วมต้น กลีบเลี้ยงรูปไข่กว้างเกือบกลม กลีบดอก 4-5 กลีบ รูปไข่กลับ มีก้านกลีบสั้นๆ ปลายก้านมีเกล็ดและมีสัน 2 สัน รูปคล้ายกระบอง ปลายมีขนยาว จานฐานดอกเป็นวง
ผล : แบบผลผนังชั้นใน แข็ง มีเนื้อ เมล็ดเดียว รูปกลมรี สีม่วงเข้มหรือดำ แยกเป็น 2 พู ผิวเกลี้ยง เมล็ดกลมรีสีน้ำตาลมัน- ไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูงถึง 16 เมตร กิ่งแขนงรูปทรงกระบอกเป็นร่อง เมื่อยังอ่อนอยู่มีขนสั้นๆ ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงเวียนสลับ ใบย่อยรูปรีถึงรูปใบหอก ปลายใบมนถึงแหลมหรือเรียวแหลม โคนใบกลมหรือรูปลิ่มกว้าง ดอกสีขาวหรือแกมเหลือง ออกเป็นช่อกระจุกรวมเป็นช่อใหญ่ที่ปลายกิ่ง กลิ่นหอม กลีบเลี้ยง 4-5 กลีบ กลีบดอก 5 กลีบ ผลเมล็ดแข็ง มี 1-3 พู เมื่อสุกสีม่วงเข้มถึงเกือบดำ เมล็ดรูปทรงรีแกมขอบขนาน- เป็นไม้พุ่มผลัดใบหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก มีความสูงของต้นประมาณ 5-10 เมตรและสูงได้ถึง 15 เมตร ทรงพุ่มกลมหรือเป็นรูปไข่ เปลือกต้นเป็นสีน้ำตาล แตกเป็นร่องตามยาว กิ่งแขนงเป็นรูปทรงกระบอกเป็นร่อง ที่กิ่งก้านมีขนละเอียด เมื่อยังอ่อนอยู่จะมีขนสั้นๆ เจริญเติบโตได้ดีในดินแทบทุกชนิด ชอบดินทุกชนิดที่ระบายน้ำได้ดี ชอบแสงแดดจัด- ออกดอกเดือนมกราคม - มีนาคม -
ระบบนิเวศ :- พบกระจายพันธุ์ทั่วทุกภาคของประเทศ ขึ้นตามป่าผลัดใบ ดิบแล้ง ชายป่า ริมลำธาร ระดับความสูง 300-1,200 เมตร- พบตามที่น้ำกร่อย บริเวณป่าพรุน้ำกร่อย แต่สามารถขึ้นได้ดีตามป่าโปร่ง ป่าดิบ ที่ราบเชิงเขา
-
แหล่งที่พบภายในประเทศ :- สมุทรปราการ- สมุทรปราการ- อุตรดิตถ์,แพร่- สมุทรปราการ- สระบุรี- สระบุรี- สุราษฎร์ธานี- ราชบุรี- สระบุรี- จันทบุรี- อุทัยธานี- นครราชสีมา- นครราชสีมา- ระนอง- กาญจนบุรี- อุบลราชธานี- เพชรบูรณ์- เพชรบูรณ์- พังงา- พังงา- กำแพงเพชร- ชัยภูมิ- สตูล- เพชรบูรณ์, พิษณุโลก- สระบุรี- สระแก้ว- สุพรรณบุรี- เลย- เลย- ขอนแก่น- กาญจนบุรี- ตรัง, สตูล- กาญจนบุรี- ชลบุรี- กำแพงเพชร- จันทบุรี- ฉะเชิงเทรา, ชลบุรี, ระยอง, จันทบุรี, สระแก้ว- ฉะเชิงเทรา, ชลบุรี, ระยอง, จันทบุรี, สระแก้ว- ลพบุรี- บุรีรัมย์- พะเยา, น่าน- พะเยา, น่าน- ชัยภูมิ, เพชรบูรณ์- พังงา- กาญจนบุรี, ตาก- กาญจนบุรี, ตาก- กาญจนบุรี, ตาก- อุตรดิตถ์- อุบลราชธานี- พิษณุโลก- ชัยภูมิ- ชัยภูมิ- ชัยภูมิ- เลย- พิษณุโลก- บึงกาฬ- อุตรดิตถ์- ตาก- ราชบุรี- อุบลราชธานี- อุบลราชธานี- พะเยา- พะเยา- กาญจนบุรี- อุทัยธานี, กาญจนบุรี, ตาก- สุรินทร์- ศรีสะเกษ- อุทัยธานี, กาญจนบุรี, ตาก- สุรินทร์- ศรีสะเกษ- ชุมพร- ตาก- ตาก- ตาก- หนองคาย- ป่าชุมชนอาลอ-โดนแบน- ป่าชุมชนอาลอ-โดนแบน- ยะลา
-
รายละเอียดอื่นๆ ของแหล่งที่พบ :- บางกระเจ้า- บางกระเจ้า- พื้นที่ชุ่มน้ำหนองบงคาย- อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ อำเภอลับแล อุตรดิตถ์, อำเภอวังชิ้น อำเภอเด่นชัย แพร่- พื้นที่คุ้งบางกะเจ้า อำเภอพระประแดง- เขตห้ามล่าสัตว์ป่าแก่งคอย- เขตห้ามล่าสัตว์ป่าแก่งคอย- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า เขาท่าเพชร- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า เขาประทับช้าง- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า เขาวงจันแดง- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า คุ้งกระเบน- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ถ้ำประทุน- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ป่าเขาภูหลวง- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ป่าเขาภูหลวง- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ป่าเลนคลองม่วงกลวง- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า อุทยานสมเด็จพระศรีนครินทร์กาญจนบุรี- อุทยานแห่งชาติ แก่งตะนะ- อุทยานแห่งชาติ เขาค้อ- อุทยานแห่งชาติ เขาค้อ- อุทยานแห่งชาติ เขาลำปี-หาดท้ายเหมือง- อุทยานแห่งชาติ เขาลำปี-หาดท้ายเหมือง- อุทยานแห่งชาติ คลองลาน- อุทยานแห่งชาติ ตาดโตน- อุทยานแห่งชาติ ทะเลบัน- อุทยานแห่งชาติ ทุ่งแสลงหลวง- อุทยานแห่งชาติ น้ำตกสามหลั่น- อุทยานแห่งชาติ ปางสีดา- อุทยานแห่งชาติ พุเตย- อุทยานแห่งชาติ ภูกระดึง- อุทยานแห่งชาติ ภูกระดึง- อุทยานแห่งชาติ ภูเวียง- อุทยานแห่งชาติ ลำคลองงู- อุทยานแห่งชาติ หมู่เกาะเภตรา- อุทยานแห่งชาติ เอราวัณ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาเขียว-เขาชมภู่- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาสนามเพรียง- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาสอยดาว- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาอ่างฤาไน- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาอ่างฤาไน- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ซับลังกา- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดงใหญ่- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยผาช้าง- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยผาช้าง- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ตะเบาะ-ห้วยใหญ่- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า โตนปริวรรต- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ทุ่งใหญ่นเรศวร- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ทุ่งใหญ่นเรศวร- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ทุ่งใหญ่นเรศวร- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า น้ำปาด- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า บุณฑริก-ยอดมน- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูขัด- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูเขียว- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูเขียว- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูเขียว- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูค้อ-ภูกระแต- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูเมี่ยง-ภูทอง- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูวัว- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่จริม- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่ตื่น- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่น้ำภาชี- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ยอดโดม- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ยอดโดม- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เวียงลอ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เวียงลอ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สลักพระ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยขาแข้ง- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยศาลา- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยขาแข้ง- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยศาลา- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อุทยานเสด็จในกรมหลวงชุมพร- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อุ้มผาง- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อุ้มผาง- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อุ้มผาง- ป่าดงดิบกะลา ป่าภูสิงห์ และป่าดงสีชมพู หนองคาย- สุรินทร์- สุรินทร์- อำเภอธารโต , อำเภอบันนังสตา , อำเภอเบตง จังหวัดยะลา
-
การกระจายพันธุ์ :- นิเวศวิทยา อินเดีย เอเชียตะวันออก เฉียงใต้ ประเทศไทยพบทุกภาค ตามป่าผลัดใบ ริมลำธารหรือ ชายป่าชื้น ที่ระดับความสูงถึง 1,200 เมตร ออกดอกและติดผลตลอดปี- นิเวศวิทยา อินเดีย เอเชียตะวันออก เฉียงใต้ ประเทศไทยพบทุกภาค ตามป่าผลัดใบ ริมลำธารหรือ ชายป่าชื้น ที่ระดับความสูงถึง 1,200 เมตร ออกดอกและติดผลตลอดปี- อินเดีย จีนตอนใต้ ออสเตรเลีย และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ประโยชน์
-
ลักษณะทางสัณฐานวิทยา :- ไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูงได้ถึง 15 ม. มีขนยาวหนาแน่นตามกิ่ง แผ่นใบด้านล่าง ช่อดอก ใบประดับ และกลีบเลี้ยง ใบประกอบปลายคู่ เรียงเวียน ใบย่อยส่วนมากมี 2-6 คู่ รูปไข่ รูปไข่กลับ หรือแกมรูปขอบขนาน ยาวได้ถึง 30 ซม. ก้านใบสั้น ช่อดอกยาวได้ถึง 50 ซม. ก้านดอกสั้น กลีบเลี้ยงรูปไข่กว้างเกือบกลม ยาว 1-2.5 มม. ดอกสีขาวอมเหลือง กลีบดอกรูปไข่กลับ ยาว 2-5 มม. เกล็ดที่ปลายกลีบมีขนเครา ก้านชูอับเรณูยาว 1.5-5 มม. มีขนยาว รังไข่มี 3 ช่อง ผลจัก 3 พู รูปรีแคบ ยาว 0.8-1.3 ซม. ไร้ก้าน สีเขียว เปลี่ยนเป็นสีส้มหรือแดง สุกสีม่วงหรือดำ เมล็ดยาวประมาณ 1 ซม. ขั้วเมล็ดขนาดเล็ก- ไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูงได้ถึง 15 ม. มีขนยาวหนาแน่นตามกิ่ง แผ่นใบด้านล่าง ช่อดอก ใบประดับ และกลีบเลี้ยง ใบประกอบปลายคู่ เรียงเวียน ใบย่อยส่วนมากมี 2-6 คู่ รูปไข่ รูปไข่กลับ หรือแกมรูปขอบขนาน ยาวได้ถึง 30 ซม. ก้านใบสั้น ช่อดอกยาวได้ถึง 50 ซม. ก้านดอกสั้น กลีบเลี้ยงรูปไข่กว้างเกือบกลม ยาว 1-2.5 มม. ดอกสีขาวอมเหลือง กลีบดอกรูปไข่กลับ ยาว 2-5 มม. เกล็ดที่ปลายกลีบมีขนเครา ก้านชูอับเรณูยาว 1.5-5 มม. มีขนยาว รังไข่มี 3 ช่อง ผลจัก 3 พู รูปรีแคบ ยาว 0.8-1.3 ซม. ไร้ก้าน สีเขียว เปลี่ยนเป็นสีส้มหรือแดง สุกสีม่วงหรือดำ เมล็ดยาวประมาณ 1 ซม. ขั้วเมล็ดขนาดเล็ก- ใบ - เป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงเวียนสลับ แก่นกลางใบประกอบยาวประมาณ 10-30 เซนติเมตร มีใบย่อยประมาณ 3-6 คู่ ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปไข่ถึงรูปไข่กลับ ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 2-11 เซนติเมตร และยาวประมาณ 3-30 เซนติเมตร แผ่นใบเป็นสีเขียวเข้ม ผิว
ใบด้านล่างมีสีอ่อนกว่า ผิวใบมีขนนุ่มปกคลุมอยู่ทั้งสองด้าน แผ่นใบบางแต่ค่อนข้างเหนียวและย่นเป็นรอย ส่วนใบอ่อนมีสีน้ำตาลอมเขียว
ดอก - เป็นสีขาวถึงสีเหลืองอ่อนๆ ออกดอกเป็นช่อแบบแยกแขนงตั้งจากปลายยอดหรือซอกใบใกล้ปลายยอด มีความยาวถึง 50 เซนติเมตร ดอกย่อยเป็นสีขาวมีขนาดเล็กและมีกลิ่นหอมอ่อนๆ ดอกเป็นแบบแยกเพศ มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.8-1 เซนติเมตร มีกลีบดอก 4-5 กลีบ เกลี้ยงหรือมีขน กลีบดอกเป็นสีขาว โคนกลีบแคบ มีขนและมีเกล็ดเล็ก 1 เกล็ด ที่มีสันนูน 2 สัน ดอกมีเกสรเพศผู้ 8 ก้าน ก้านเกสรมีขนสีน้ำตาลอ่อนๆ ส่วนก้านเกสรเพศเมียยาวและไม่มีขน ส่วนกลีบเลี้ยงดอกมี 5 กลีบ ลักษณะของกลีบเป็นรูปครึ่งวงกลม กลีบนอก 2 กลีบจะเล็กกว่ากลีบในและมีขนที่ด้านนอก โดยจะออกดอกในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนมีนาคม
ผล - เป็นผลสดแบบมีเนื้อ ลักษณะของผลเป็นรูปรีเว้าเป็นพู ผิวผลเกลี้ยง ผลมีขนาดกว้างประมาณ 0.5-1 เซนติเมตรและยาวประมาณ 1.5-2 เซนติเมตร ผลมีพู 2 พู ผิวเกลี้ยงเปลือกและเนื้อบาง ผลอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองแดง และจะเปลี่ยนเป็นสีม่วงดำเมื่อแก่จัด เนื้อผลฉ่ำน้ำมีรสหวานใช้รับประทานได้ ภายในผลมีเมล็ดสีน้ำตาลดำเป็นมัน 1 เมล็ด ลักษณะของเมล็ดมะหวดเป็นรูปทรงรีแกมรูปขอบขนาน โดยจะติดผลช่วงเดือนเมษายนถึงเดือนพฤษภาคม- ไม้ต้น สูง 5-10 เมตร เปลือกสีน้ำตาล มีรอยแตกเป็นร่อง กิ่งก้านมีขนละเอียดใบ ประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงสลับ ใบย่อยรูปขอบขนานหรือรูปไข่แกมขอบขนาน กว้าง 3-6 เซนติเมตร ยาว 8-12 เซนติเมตร แผ่นใบมีขนทั้งสองด้านดอก แบบช่อแยกแขนง ออกที่ซอกใบหรือปลายกิ่ง ยาว 30-50 เซนติเมตร มีกลิ่นหอมอ่อน ดอกย่อยจำนวนมาก กลีบเลี้ยง 5 กลีบ สีเขียว กลีบดอก 4-5 กลีบ สีขาวหรือเหลืองอ่อน เกสรเพศผู้ 8 เกสร รังไข่เหนือวงกลีบ ผล แบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปไข่ เมื่อแก่สีม่วงดำ เมล็ดสีน้ำตาลดำเป็นมัน -
การขยายพันธุ์ :- การเพาะเมล็ดและการทำกิ่งตอน- การเพาะเมล็ดและการทำกิ่งตอน- เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง
-
ส่วนของตัวอย่างที่นำมาใช้ :
- ราก ใบ ผล เมล็ดวัตถุประสงค์การนำมาใช้ประโยชน์ :
- สมุนไพรรายละเอียดการนำมาใช้ประโยชน์ :
- ราก : แก้ไข แก้พิษภายใน ตำพอกศีรษะแก้ไข้ ปวดศีรษะ พอกรักษาโรค ผิวหนัง ผื่นคัน ต้มน้ำดื่มแก้ซาง ใบ : รองพื้นและคลุมข้าวสำหรับทำขนมจีนเพื่อกันบูด ผล : บำรุงกำลัง เมล็ด : แก้โรคไอหอบ ไข้ซางเด็ก ไอกรน- ใบอ่อนรับประทานแทนผัก ผลมีรสหวาน รับประทานได้ ราก แก้ไข้ แก้พิษฝีภายใน ศีรษะแก้ไข้ ปวดศีรษะและพอกรักษาโรคผิวหนังผื่นคันเมล็ด แก้โรคไอหอบ ไข้ซางเด็ก
-
สถานภาพการคุกคาม (โลก) :- สิ่งมีชีวิตที่มีสถานภาพเป็นกังวลน้อยที่สุด Least Concern: LC (IUCN, 2019)
-
สถานภาพการคุกคาม (โลก) :- สิ่งมีชีวิตที่มีสถานภาพเป็นกังวลน้อยที่สุด Least Concern: LC (IUCN, 2019)
| Barcode | ชื่อพิพิธภัณฑ์ | จังหวัด | ลักษณะ |
|---|---|---|---|
| Barcode | ชื่อพิพิธภัณฑ์ | จังหวัด | ลักษณะ |
-
กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง
-
กรมป่าไม้
-
กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม
-
กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
-
กองสิ่งแวดล้อมชุมชนและพื้นที่เฉพาะ สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
-
การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย
-
ทรัพยากรธรรมชาติของคนชายโขง, กองทุนสิ่งแวดล้อม สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
-
บริษัท ปตท.สำรวจและผลิตปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน)
-
ป่าชุมชน บ.ทุ่ง ต.แจ้ซ้อน อ.เมืองปาน
-
มูลนิธิสวนหลวง ร.9
-
รายงานฉบับสมบูรณ์ (Final Report) ระบบนิเวศป่าไม้ (Forest Ecosystem) โครงการติดตามและวิเคราะห์ประเมินสถานภาพความหลากหลายทางชีวภาพ ในพื้นที่วิกฤตทางความหลากหลายทางชีวภาพ (Biodiversity Hotspots) จังหวัดอุตรดิตถ์ แพร่ น่าน และพะเยา, ศูนย์วิจัยป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 28 กันยายน 2554
-
รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการพื้นที่ชุ่มน้าของประเทศไทย สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, 2561
-
องค์การสวนพฤกษศาสตร์
-
โครงการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากฐานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมป่าชุมชนอาลอ-โดนแบน โดยการมีส่วนร่วมของประชาชนและชุมชนในท้องถิ่น, กองทุนสิ่งแวดล้อม, สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
-
ไม้ต้นที่มีสรรพคุณทางสมุนไพร และควรนำมาขยายพันธุ์เพื่อฟื้นฟูและอนุรักษ์พื้นที่สีเขียวคุ้งบางกะเจ้าสู่ความยั่งยืน, กองสิ่งแวดล้อมชุมชนและพื้นที่เฉพาะ, สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, 2562
-
IUCN Red List
-
องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ
