Dalbergia cochinchinensis
-
ชื่อวิทยาศาสตร์แบบเต็ม:
Dalbergia cochinchinensis Pierre -
Status:
ACCEPTED -
Synonyms
- Amerimnon cambodianum Pierre
- Amerimnon cochinchinense Pierre
- Amerimnon fuscum Pierre
- Dalbergia cambodiana Pierre
- Dalbergia cochinchinenis Laness.
- Dalbergia cochinchinensis Laness.
- Dalbergia fusca var. enneandra S.Q.Zou & J.H.Liu
-
ชื่อสามัญ::
- Siamese Rosewood -
ชื่อไทย::
- พะยูง -
ชื่อท้องถิ่น::
- กระยง กระยุง ประดู่น้ำ ประดู่ลาย - กระยง กระยูง (เขมร-สุรินทร์), ขะยูง (อุบลราชธานี), แดงจีน (ปราจีนบุรี), ประดู่ตม (จันทบุรี), ประดู่ลาย (ชลบุรี), ประดู่เสน (ตราด), พะยูง (ทั่วไป), พะยูงไหม (สระบุรี) -
อาณาจักร::
Plantae -
ไฟลัม::
Tracheophyta -
ชั้น::
Magnoliopsida -
อันดับ:
Fabales -
วงศ์::
Fabaceae -
สกุล:
Dalbergia
ที่มา : ฉัตรชัย เงินแสงสวย
ปรับปรุงล่าสุด : 10 ก.ค. 2566
ที่มา : สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
ปรับปรุงล่าสุด : 30 ก.ค. 2562
ที่มา : สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
ปรับปรุงล่าสุด : 30 ก.ค. 2562
วันที่อัพเดท : 20 ก.ย. 2561 00:00 น.
วันที่สร้าง: 20 ก.ย. 2561 00:00 น.
-
ลักษณะทางสัณฐานวิทยา :- ไม้ต้น สูง 15-30 ม.
กิ่งอ่อนและช่อดอกมีขนละเอียด ใบประกอบยาวได้ถึง 25 ซม. มีใบย่อย 7-9 ใบ รูปไข่หรือแกมรูปขอบขนาน ยาว 3-10 ซม. ปลายแหลม โคนมนหรือกลม ก้านยาว 2-5 มม. ช่อดอกแยกแขนงออกตามปลายกิ่งหรือซอกใบที่ปลายกิ่ง ยาว 10-20 ซม. ก้านดอกสั้น กลีบเลี้ยงยาวปร- ไม้ต้น- - ต้นพะยูง เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบสูง 15–20 เมตร เปลือกสีเทาเรียบ เรือนยอดทรงกลมหรือรูปไข่ เนื้อไม้สีน้ำตาลอ่อน แก่นสีแดงอมม่วงถึงสีเลือดหมูแก่ มีริ้วดำ
- ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนกสองชั้นเรียงสลับ ปลายใบแหลม โคนใบสอบ หลังใบสีเขียวเข้ม ท้องใบสีจาง ลักษณะคล้ายใบประดู่
- ดอก ขนาดเล็ก สีขาว กลิ่นหอมอ่อน ออกรวมกันเป็นช่อตามง่ามใบและตามปลายกิ่ง ออกดอกช่วงเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม
- ผลเป็นฝักรูปขอบขนานแบบบาง ตรงบริเวณที่หุ้มเมล็ด เมล็ดรูปไตสีน้ำตาลเข้ม- - ต้นพะยูง เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบสูง 15–20 เมตร เปลือกสีเทาเรียบ เรือนยอดทรงกลมหรือรูปไข่ เนื้อไม้สีน้ำตาลอ่อน แก่นสีแดงอมม่วงถึงสีเลือดหมูแก่ มีริ้วดำ
- ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนกสองชั้นเรียงสลับ ปลายใบแหลม โคนใบสอบ หลังใบสีเขียวเข้ม ท้องใบสีจาง ลักษณะคล้ายใบประดู่
- ดอก ขนาดเล็ก สีขาว กลิ่นหอมอ่อน ออกรวมกันเป็นช่อตามง่ามใบและตามปลายกิ่ง ออกดอกช่วงเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม
- ผลเป็นฝักรูปขอบขนานแบบบาง ตรงบริเวณที่หุ้มเมล็ด เมล็ดรูปไตสีน้ำตาลเข้ม- - ต้นพะยูง เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบสูง 15–20 เมตร เปลือกสีเทาเรียบ เรือนยอดทรงกลมหรือรูปไข่ เนื้อไม้สีน้ำตาลอ่อน แก่นสีแดงอมม่วงถึงสีเลือดหมูแก่ มีริ้วดำ
- ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนกสองชั้นเรียงสลับ ปลายใบแหลม โคนใบสอบ หลังใบสีเขียวเข้ม ท้องใบสีจาง ลักษณะคล้ายใบประดู่
- ดอก ขนาดเล็ก สีขาว กลิ่นหอมอ่อน ออกรวมกันเป็นช่อตามง่ามใบและตามปลายกิ่ง ออกดอกช่วงเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม
- ผลเป็นฝักรูปขอบขนานแบบบาง ตรงบริเวณที่หุ้มเมล็ด เมล็ดรูปไตสีน้ำตาลเข้ม -
ระบบนิเวศ :- ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ และป่าดิบแล้ง ในพื้นที่อยู่สูงจาก
ระดับน้ำทะเลปานกลาง 100 - 200 เมตร -
การกระจายพันธุ์ :- พบในภูมิภาคอินโดจีน ในไทยพบมากทางภาคตะวันออก และภาคตะวันออกเฉียงใต้
-
แหล่งที่พบภายในประเทศ :- ศรีสะเกษ,สุรินทร์,อุบลราชธานี- อุบลราชธานี- ราชบุรี- จันทบุรี- นครราชสีมา- นครราชสีมา- อุบลราชธานี- อุบลราชธานี, ศรีสะเกษ- อุบลราชธานี, ศรีสะเกษ- อุบลราชธานี, ศรีสะเกษ- สระบุรี, นครราชสีมา, ปราจีนบุรี, นครนายก- สระบุรี- ชัยภูมิ- อุบลราชธานี- มุกดาหาร- มุกดาหาร- สกลนคร, กาฬสินธุ์- มุกดาหาร, ยโสธร, อำนาจเจริญ- มุกดาหาร, ยโสธร, อำนาจเจริญ- ชลบุรี- ฉะเชิงเทรา, ชลบุรี, ระยอง, จันทบุรี, สระแก้ว- ฉะเชิงเทรา, ชลบุรี, ระยอง, จันทบุรี, สระแก้ว- จันทบุรี- เชียงใหม่- บุรีรัมย์- พะเยา, น่าน- พังงา- อุบลราชธานี- อุบลราชธานี- อุบลราชธานี- ศรีสะเกษ- เลย- เลย- บึงกาฬ- บึงกาฬ- อุบลราชธานี- อุบลราชธานี- พะเยา- เชียงใหม่- สุรินทร์- สุรินทร์- สุรินทร์- สุรินทร์- สุรินทร์- ศรีสะเกษ- ศรีสะเกษ- ศรีสะเกษ- ศรีสะเกษ- เชียงใหม่- สุรินทร์- สุรินทร์- สุรินทร์- สุรินทร์- สุรินทร์- ศรีสะเกษ- ศรีสะเกษ- ศรีสะเกษ- ศรีสะเกษ- สมุทรปราการ- นนทบุรี- หนองคาย- นครราชสีมา, ปราจีนบุรี
-
การขยายพันธุ์ :- เพาะเมล็ด- 1. การเพาะเมล็ด
2. การปักชำ- 1. การเพาะเมล็ด
2. การปักชำ- 1. การเพาะเมล็ด
2. การปักชำ -
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :- ไม้ต้น สูง 15–30 ม. กิ่งอ่อนและช่อดอกมีขนละเอียด ใบประกอบยาวได้ถึง 25 ซม. มีใบย่อย 7–9 ใบ รูปไข่หรือแกมรูปขอบขนาน ยาว 3–10 ซม. ปลายแหลม โคนมนหรือกลม ก้านยาว 2–5 มม. ช่อดอกแยกแขนงออกตามปลายกิ่งหรือซอกใบที่ปลายกิ่ง ยาว 10–20 ซม. ก้านดอกสั้น กลีบเลี้ยงยาวประมาณ 5 มม. ดอกสีขาว กลีบกลางรูปกลม ยาวประมาณ 3.5 มม. ก้านกลีบยาวประมาณ 1.5 มม. กลีบปีกและกลีบคู่ล่างรูปขอบขนาน ยาวเท่า ๆ กลีบกลาง เกสรเพศผู้ 10 อัน เชื่อมติดกันกลุ่มเดียว รังไข่เกลี้ยง ก้านมีขน ฝักรูปขอบขนานถึงรูปแถบ ยาว 4.5–8 ซม. มี 1–4 เมล็ด สีน้ำตาลแดง รูปคล้ายไต กว้างประมาณ 6 มม.
-
รายละเอียดอื่นๆ ของแหล่งที่พบ :- พื้นที่ชุ่มน้ำหนองบงคาย- ผาแต้ม- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า เขาประทับช้าง- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า คุ้งกระเบน- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ป่าเขาภูหลวง- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ป่าเขาภูหลวง- อุทยานแห่งชาติ แก่งตะนะ- อุทยานแห่งชาติ เขาพระวิหาร- อุทยานแห่งชาติ เขาพระวิหาร- อุทยานแห่งชาติ เขาพระวิหาร- อุทยานแห่งชาติ เขาใหญ่- อุทยานแห่งชาติ น้ำตกสามหลั่น- อุทยานแห่งชาติ ป่าหินงาม- อุทยานแห่งชาติ ภูจอง-นายอย- อุทยานแห่งชาติ ภูผาเทิบ- อุทยานแห่งชาติ ภูผาเทิบ- อุทยานแห่งชาติ ภูพาน- อุทยานแห่งชาติ ภูสระดอกบัว- อุทยานแห่งชาติ ภูสระดอกบัว- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาเขียว-เขาชมภู่- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาอ่างฤาไน- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาอ่างฤาไน- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า คลองเครือหวาย- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เชียงดาว- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดงใหญ่- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยผาช้าง- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า โตนปริวรรต- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า บุณฑริก-ยอดมน- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า บุณฑริก-ยอดมน- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า บุณฑริก-ยอดมน- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า พนมดงรัก- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูค้อ-ภูกระแต- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูค้อ-ภูกระแต- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูวัว- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูวัว- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ยอดโดม- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ยอดโดม- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เวียงลอ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สะเมิง- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยศาลา- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยศาลา- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยศาลา- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยศาลา- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สะเมิง- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยศาลา- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยศาลา- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยศาลา- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยศาลา- บริเวณโดยรอบโรงไฟฟ้าพระนครใต้ อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ- บริเวณโดยรอบโรงไฟฟ้าพระนครเหนือ อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี- ป่าดงดิบกะลา ป่าภูสิงห์ และป่าดงสีชมพู หนองคาย- อุทยานแห่งชาติ ทับลาน
-
ส่วนของตัวอย่างที่นำมาใช้ :
- เนื้อไม้ ลำต้นวัตถุประสงค์การนำมาใช้ประโยชน์ :
- อุตสาหกรรมไม้รายละเอียดการนำมาใช้ประโยชน์ :
- เนื้อไม้มีสีสันและลวดลายสวยงามจนถือได้ว่า เป็นไม้ที่มีราคาแพงที่สุดชนิดหนึ่งในตลาดโลก เนื้อไม้พะยูงมีความละเอียดเหนียว แข็งทนทานและชักเงาได้ดี มีน้ำมันในตัว จึงมักใช้ทำเครื่องเรือน เครื่องใช้ต่าง ๆ มีชื่อเป็นมงคล เชื่อว่า ปลูกไว้จะช่วยพยุงให้โชคดีมีชัย- ที่อยู่อาศัย,เครื่องจักสานและเครื่องใช้สอย,เครื่องดนตรี,ปลูกให้ร่มเงา- ที่อยู่อาศัย,เครื่องจักสานและเครื่องใช้สอย,เครื่องดนตรี,ปลูกให้ร่มเงา- ตำรับยาพื้นบ้านอีสานจะใช้เปลือกต้นหรือแก่นพะยูง นำมาผสมกับแก่นสนสามใบ แก่นขี้เหล็ก และแก่นแสมสาร ใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้มะเร็ง รากใช้กินเป็นยารักษาอาการไข้พิษเซื่องซึม เปลือกนำมาต้มเอาแต่น้ำ ใช้เป็นยาอมรักษาโรคปากเปื่อย ปากแตกระแหง ยางสดใช้เป็นยาทาปาก รักษาโรคปากเปื่อย ยางสดใช้ทาแก้เท้าเปื่อย- 4.1 Medicine for human (ยารักษาโรคมนุษย์)คุณค่าทางเศรษฐกิจ :
- สำหรับไม้ท่อนใหญ่ ลำต้นตรง ราคาในประเทศไทย ลูกบาศก์เมตรละ 300,000-500,000 บาท (เทียบกับไม้สัก ลูกบาศก์เมตรละ 30,000-50,000 บาท)
-
สถานภาพการคุกคาม (โลก) :- สิ่งมีชีวิตที่มีสถานภาพมีแนวโน้มใกล้สูญพันธุ์ Vulnerable: VU (IUCN, )- สิ่งมีชีวิตที่มีสถานภาพมีแนวโน้มใกล้สูญพันธุ์ Vulnerable: VU (IUCN, 1998)
-
สถานภาพการคุกคาม (โลก) :- สิ่งมีชีวิตที่มีสถานภาพมีแนวโน้มใกล้สูญพันธุ์ Vulnerable: VU (IUCN, )- สิ่งมีชีวิตที่มีสถานภาพมีแนวโน้มใกล้สูญพันธุ์ Vulnerable: VU (IUCN, 1998)
CITES โลก
- บัญชีหมายเลข II (ประกาศใช้เมื่อ 2019-11-26)
CITES ไทย
- บัญชีหมายเลข II
-
พระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ. 2484
| Number | Accession number | Bioproject | DNA fingerprint |
|---|---|---|---|
| 1 | PRJNA1006136 | 1006136 | |
| 2 | PRJNA962334 | 962334 | |
| 3 | PRJNA841235 | 841235 | |
| 4 | PRJEB49228 | 804078 | |
| 5 | PRJDB9119 | 790783 | |
| 6 | PRJEB49293 | 787878 | |
| 7 | PRJNA775536 | 775536 | |
| 8 | PRJNA593817 | 593817 | |
| 9 | PRJNA472211 | 472211 | |
| Number | Accession number | Bioproject | DNA fingerprint |
-
พระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ. 2484
-
กรมป่าไม้
-
กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม
-
กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
-
กลุ่มงานพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
-
การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย
-
รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการสำรวจและจัดทำข้อมูลความหลากหลายทางชีวภาพ เล่มที่ 8 ความหลากหลายทางชีวภาพระบบนิเวศแห้งแล้งและกึ่งชื้น, ศูนย์วิจัยป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 29 มีนาคม 2549
-
รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการพื้นที่ชุ่มน้าของประเทศไทย สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, 2561
-
สํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
-
องค์การสวนพฤกษศาสตร์
-
IUCN Red List
-
พืชสมุนไพร ป่าชุมชนตะลุมพุก, โครงการพัฒนาศักยภาพเครือข่ายการอนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติ พื้นที่รอบป่ามรดกโลก "ดงพญาเย็น-เขาใหญ่" ฝั่งตะวันออก, กองทุนสิ่งแวดล้อม สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
