- ตัวผู้สีดำ ตัวเมียสีขาวนวล เมื่อเกิดใหม่สีขาวนวลเหมือนกัน พออายุ 46 เดือน ขนที่หน้าอกจะเปลี่ยนสีเป็นสีดำเกิดเป็นรูปสามเหลี่ยมปลายแหลมลงที่ท้อง และบนหัวขนเปลี่ยนเป็นสีดำ เกิดขึ้นตรงกลางหัวเป็นรูปทรงกลม พออายุประมาณ 34 ปี ตัวผู้ขนจะเปลี่ยนเป็นสีดำทั่วตัว ยกเว้นคิ้ว ถุงอัณฑะ หลังมือหลังเท้าและวงรอบใบหน้า ซึ่งขนจะเป็นสีขาวดังเดิม รอบๆ จุดดำบนหัวจะมีขนสีขาวยาวเป็นลอนแซมขึ้นมาเห็นเด่นชัด ส่วนตัวเมียขนทั่วตัวไม่เปลี่ยนสีดำ สีขนจะคงเดิม ที่หน้าอกและบนหัวจะมีสีดำ มองดูที่หน้าอกคล้ายผูกเอี๊ยมดำจึงเป็นที่มาของชื่อ “ ชะนีเอี๊ยมดำ ” และ บนหัวดูคล้ายเป็นมงกุฎสีดำ ขนรอบจุดดำบนหัวเป็นลอนยาวสีขาวเช่นเดียวกับตัวผู้

- Head-body 45-65 cm; weight 5.5-6.7 kg.
This lesser ape, though both sexes similar in size, shows sexual dimorphism
in coat colour. Males black with white hands and feet, also possessing a
white circles around the face and the crown. Females silvery-grey with
black crown, cheeks and breast. Young grey at birth.

- พบในประเทศลาวและกัมพูชาทางด้านทิศตะวันตกของแม่น้ำโขง สำหรับประเทศไทย พบทางทิศตะวันออก เช่น จังหวัดสุรินทร์ บุรีรัมย์ ปราจีนบุรี ตราด และพบที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ด้วย

- Ubon Ratchathani (Bun Thrik-Yot Mon, Phu Jong-Na Yoi, Yot Dom);
Chachoengsao (Khao Ang Rue Nai); Prachin Buri (Khao Yai, Tub Lan);
Sakaew (Ta Phraya); Chon Buri (Ban Nong Khor); Chanthaburi (Khao
Soi Dao); Trat (Khlong Yai, Ban Huang Som).

- ผาแต้ม

- อุทยานแห่งชาติ เขาใหญ่

- อุทยานแห่งชาติ ทับลาน

- อุทยานแห่งชาติ ปางสีดา

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดงใหญ่

- อุทยานแห่งชาติ เขาใหญ่

- อุทยานแห่งชาติ ทับลาน

- อุทยานแห่งชาติ ตาพระยา

- สวนสัตว์เปิดเขาเขียว,สวนสัตว์เชียงใหม่,สวนสัตว์นครราชสีมา,สวนสัตว์สงขลา

- ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่างและภาคตะวันออก

- ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่างและภาคตะวันออก

- อุทัยธานี,ฉะเชิงเทรา,ปราจีนบุรี,สระแก้ว,ชลบุรี,จันทบุรี,ตราด

- อุบลราชธานี

- สระบุรี, นครราชสีมา, ปราจีนบุรี, นครนายก

- นครราชสีมา, ปราจีนบุรี

- สระแก้ว

- บุรีรัมย์

- สระบุรี, นครราชสีมา, ปราจีนบุรี, นครนายก

- นครราชสีมา, ปราจีนบุรี

- บุรีรัมย์, สระแก้ว

- Lowland evergreen forest.

- ระบบนิเวศพื้นที่แห้งแล้งและกึ่งชื้น, ภูเขาหินทรายปกคลุมไปด้วยป่าและลานหิน

- สิ่งมีชีวิตที่มีสถานภาพใกล้สูญพันธุ์ Endangered: EN (IUCN, )

- สิ่งมีชีวิตที่มีสถานภาพใกล้สูญพันธุ์ Endangered: EN (IUCN, 2020)

- สิ่งมีชีวิตที่มีสถานภาพใกล้สูญพันธุ์ Endangered: EN (ONEP, 2563)