พื้นที่นำร่อง

ข้อมูลสิ่งมีชีวิต

หน้าแรก ข้อมูลสิ่งมีชีวิต

กาสามปีก

ชื่อวิทยาศาสตร์:

Vitex peduncularis
ชื่อวิทยาศาสตร์แบบเต็ม:

Is Accepted name
ชื่อสามัญ:

- Ka sam pik

- -
ชื่อไทย:

- กาสามปีก
อาณาจักร:
ไฟลัม:
ชั้น:
อันดับ:
วงศ์:
สกุล:
ปีที่ตีพิมพ์:

-

ที่มา : สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ปรับปรุงล่าสุด : 11 ม.ค. 2567

ที่มา : สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ปรับปรุงล่าสุด : 11 ม.ค. 2567

วันที่อัพเดท : 12 มิ.ย. 2566 12:11 น.

วันที่สร้าง: 12 มิ.ย. 2566 12:11 น.

ข้อมูลทั่วไป

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

- ไม้ต้น สูง 10-20 ม. ใบประกอบแบบนิ้วมือ ออกตรงข้าม ใบย่อย 3-5 ใบ รูปขอบขนานหรือรูปใบหอก กว้าง 4-7 ซม. ยาว 8-15 ซม. ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกที่ซอกใบหรือปลายกิ่ง ดอกรูปปากเปิด สีเหลืองอ่อน ผลทรงกลม เมื่อสุกสีดำ ออกดอกเดือน มี.ค.-พ.ค.

- ไม้พุ่มขนาดเล็ก

- ไม้ผลัดใบหรือกึ่งผลัดใบ สูงถึง 25 ม. แต่ขนาดมักจะเล็กกว่านนี้ เปลือกต้นสีเทาอ่อนเกลี้ยงหรือแตกตื้น ๆ หลุดออก เปลือกชั้นในสีส้มอ่อนอมครีม ใบประกอบ 3 ใบ ใบย่อย 8-17 ซม. ใบแก่บาง ด้านล่างเกลี้ยงมีขนห่าง ๆ และมีจุดสีเหลือง (ต่อมยาง) ก้านใบย่อยด้านข้าง 0.5-1.5 ซม. ก้านใบร่วม 5-9 ซม. มักจะมีปรกในต้นที่ยังอ่อนแต่ไม่มีปีกในต้นแก่ ดอก 0.7-1 ซม. สีขาว มีแต้มสีเหลืองหรือม่วง ช่อดอกแตกแขนงแคบ ๆ ออกในซอกใบหรือหลังใบ ช่อยาว 10-25 ซม. ก้านดอก 2-6 มม. ก้านเรียวมีกาบเล็ก ๆ ชั้นกลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีขนและมีจุดสีเหลืองมัน ๆ ด้านนอก ชั้นกลีบเลี้ยง -+2 มม. หลอดกลีบดอก -+4 มม. ปากล่างยาวกว่าหลอดกลีบ ผล 0.5-0.8 ซม. สีเขียวอมเหลือง สีแดงอมม่วงถึงดำ มีเนื้อและชั้นหุ้มเมล็ดแข็ง ภายในมี 4 เมล็ด

รายละเอียดอื่นๆ ของแหล่งที่พบ :

- พื้นที่ชุ่มน้ำอุทยานแห่งชาติหาดเจ้าไหม-เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหมู่เกาะลิบง–ปากน้ำตรัง

- อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ อำเภอลับแล อุตรดิตถ์, อำเภอวังชิ้น อำเภอเด่นชัย แพร่

- เทือกเขาห้วยตูน อ.ร้องกวาง แพร่ และ เขาดอยติ้ว อ.ท่าวังผา น่าน

- อำเภอเชียงคำ อำเภอปง พะเยา, อำเภอสองแคว น่าน

- ป่าดอยอินทนนท์, เขตอำเภอจอมทอง อำเภอแม่แจ่ม อำเภอแม่วาง และกิ่งอำเภอดอยหล่อ

- ผาแต้ม

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า เขาพนมทอง

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ดอนศิลา

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ดอยพระบาท

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ทับพญาลอ

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ป่าเขาภูหลวง

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ลุ่มน้ำปายฝั่งซ้าย

- อุทยานแห่งชาติ แก่งตะนะ

- อุทยานแห่งชาติ ขุนแจ

- อุทยานแห่งชาติ เขาค้อ

- อุทยานแห่งชาติ เขาแหลมหญ้า-หมู่เกาะเสม็ด

- อุทยานแห่งชาติ เขาใหญ่

- อุทยานแห่งชาติ เขื่อนศรีนครินทร์

- อุทยานแห่งชาติ คลองลาน

- อุทยานแห่งชาติ แจ้ซ้อน

- อุทยานแห่งชาติ เฉลิมพระเกียรติไทยประจัน

- อุทยานแห่งชาติ ดอยขุนตาล

- อุทยานแห่งชาติ ดอยจง

- อุทยานแห่งชาติ ดอยภูนาง

- อุทยานแห่งชาติ ดอยหลวง

- อุทยานแห่งชาติ ถ้ำผาไท

- อุทยานแห่งชาติ ไทรทอง

- อุทยานแห่งชาติ น้ำตกพาเจริญ

- อุทยานแห่งชาติ น้ำตกแม่สุรินทร์

- อุทยานแห่งชาติ น้ำตกโยง

- อุทยานแห่งชาติ ปางสีดา

- อุทยานแห่งชาติ ผาแต้ม

- อุทยานแห่งชาติ ภูกระดึง

- อุทยานแห่งชาติ ภูซาง

- อุทยานแห่งชาติ ภูพาน

- อุทยานแห่งชาติ ภูเวียง

- อุทยานแห่งชาติ ภูสวนทราย

- อุทยานแห่งชาติ แม่ปืม

- อุทยานแห่งชาติ แม่วะ

- อุทยานแห่งชาติ แม่วาง

- อุทยานแห่งชาติ รามคำแหง

- อุทยานแห่งชาติ ลำคลองงู

- อุทยานแห่งชาติ ศรีลานนา

- อุทยานแห่งชาติ สาละวิน

- อุทยานแห่งชาติ หมู่เกาะเภตรา

- อุทยานแห่งชาติ เอราวัณ

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาประ-บางคราม

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาสนามเพรียง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาอ่างฤาไน

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า คลองเครือหวาย

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เชียงดาว

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดงใหญ่

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยผาช้าง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยผาเมือง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยเวียงหล้า

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยหลวง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ตะเบาะ-ห้วยใหญ่

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ถ้ำเจ้าราม

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ทุ่งใหญ่นเรศวร

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า น้ำปาด

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ผาผึ้ง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูขัด

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูเขียว

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูค้อ-ภูกระแต

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูผาแดง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูเมี่ยง-ภูทอง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูวัว

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูหลวง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่ตื่น

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่น้ำภาชี

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่ยวมฝั่งขวา

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลำน้ำน่านฝั่งขวา

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลุ่มน้ำปาย

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เวียงลอ

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สลักพระ

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สะเมิง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สันปันแดน

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สาละวิน

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยขาแข้ง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยศาลา

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อมก๋อย

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สลักพระ

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สะเมิง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สันปันแดน

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สาละวิน

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยขาแข้ง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยศาลา

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อมก๋อย

- บริเวณโดยรอบโรงไฟฟ้าและเหมืองแม่เมาะ อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง

- อุทยานแห่งชาติ ตาพระยา

แหล่งที่พบภายในประเทศ :

- อุตรดิตถ์,แพร่

- แพร่,น่าน

- พะเยา,น่าน

- เชียงใหม่

- อุบลราชธานี

- พิษณุโลก

- เชียงราย

- ลำปาง

- พะเยา, เชียงราย

- นครราชสีมา

- แม่ฮ่องสอน

- อุบลราชธานี

- เชียงราย

- เพชรบูรณ์

- ระยอง

- สระบุรี, นครราชสีมา, ปราจีนบุรี, นครนายก

- กาญจนบุรี

- กำแพงเพชร

- ลำปาง

- ราชบุรี

- ลำพูน, ลำปาง

- ลำปาง, ลำพูน

- พะเยา

- เชียงราย, ลำปาง, พะเยา

- แม่ฮ่องสอน

- ชัยภูมิ

- ตาก

- แม่ฮ่องสอน

- นครศรีธรรมราช

- สระแก้ว

- อุบลราชธานี

- เลย

- พะเยา, เชียงราย

- สกลนคร, กาฬสินธุ์

- ขอนแก่น

- เลย

- เชียงราย, พะเยา

- ลำปาง, ตาก

- เชียงใหม่

- สุโขทัย

- กาญจนบุรี

- เชียงใหม่

- แม่ฮ่องสอน

- ตรัง, สตูล

- กาญจนบุรี

- กระบี่, ตรัง

- กำแพงเพชร

- ฉะเชิงเทรา, ชลบุรี, ระยอง, จันทบุรี, สระแก้ว

- จันทบุรี

- เชียงใหม่

- บุรีรัมย์

- พะเยา, น่าน

- ลำพูน, ลำปาง

- แม่ฮ่องสอน

- แพร่

- ชัยภูมิ, เพชรบูรณ์

- สุโขทัย, ลำปาง

- กาญจนบุรี, ตาก

- อุตรดิตถ์

- ชัยภูมิ

- พิษณุโลก

- ชัยภูมิ

- เลย

- เพชรบูรณ์

- พิษณุโลก

- บึงกาฬ

- เลย, เพชรบูรณ์

- ตาก

- ราชบุรี

- แม่ฮ่องสอน

- แพร่, อุตรดิตถ์

- แม่ฮ่องสอน

- พะเยา

- กาญจนบุรี

- เชียงใหม่

- แม่ฮ่องสอน

- อุทัยธานี, กาญจนบุรี, ตาก

- สุรินทร์

- ศรีสะเกษ

- เชียงใหม่

- กาญจนบุรี

- เชียงใหม่

- แม่ฮ่องสอน

- อุทัยธานี, กาญจนบุรี, ตาก

- สุรินทร์

- ศรีสะเกษ

- เชียงใหม่

- ลำปาง

- บุรีรัมย์, สระแก้ว

ลักษณะทางสัณฐานวิทยา :

- ไม้ต้น

- ต้นกาสามปีก จัดเป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ มีความสูงประมาณ 10-15 เมตร และอาจสูงได้ถึง 30 เมตร เปลือกต้นเป็นสีน้ำตาลอ่อนถึงสีน้ำตาลเข้มหรือดำ กิ่งอ่อนเป็นสี่เหลี่ยม มีขนอ่อนขึ้นประปราย ส่วนกิ่งแก่จะเกลี้ยงไม่มีขน ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด ชอบแสงแดดจัด ขึ้นได้ดีในดินแทบทุกชนิด มีเขตการกระจายพันธุ์ในภาคเหนือของปากีสถาน อินเดีย ศรีลังกา พม่า ภูมิภาคอินโดจีน และมาเลเซีย ส่วนในประเทศไทยพบกระจายพันธุ์อยู่ทั่วทุกภาคของประเทศ โดยมักพบขึ้นในป่าเบญจพรรณชื้น ป่าดิบเขา ป่าดิบแล้ง ป่าเต็งรัง และป่าคืนสภาพ พบมากในป่าชายหาด บนพื้นที่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 400-900 เมตร
ใบกาสามปีก ใบเป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ เรียงตรงข้าม มีใบย่อย 3 ใบ ก้านใบเรียว ยาวประมาณ 3.5-7 เซนติเมตร ด้านบนเรียบหรือเป็นร่องตื้น มีขอบเป็นสันชัดเจน ผิวเรียบหรือมีขนขึ้นประปราย ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปขอบขนานถึงรูปรี หรือเป็นรูปคล้ายใบหอก ปลายใบเรียวแหลม โคนใบเรียวแหลม ส่วนขอบใบเรียบ แผ่นใบหนา ใบย่อยจะมีขนาดไม่เท่า โดยใบกลางจะมีขนาดกว้างประมาณ 1.5-5.5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 4-17 เซนติเมตร ใบอ่อนมีขนสีน้ำตาลขึ้นประปราย ส่วนใบแก่ด้านบนจะเกลี้ยง ด้านล่างมีขนขึ้นตามเส้นกลางใบ ปลายเส้นแขนงใบโค้งจรดกัน เห็นได้ไม่ชัด ก้านใบย่อยยาวได้ประมาณ 0.1-1.2 เซนติเมตร
ดอกกาสามปีก ออกดอกเป็นช่อ โดยจะออกตามง่ามใบใกล้ปลายกิ่ง ออกเป็นช่อเดี่ยว ๆ หรือเป็นคู่ มีขนาดกว้างประมาณ 3-6 เซนติเมตร และยาวประมาณ 8-25 เซนติเมตร แตกแขนงเป็นคู่ตรงข้ามหรือเกือบตรงข้ามกัน แต่ละแขนงจะแตกแขนงย่อยเป็นคู่ ๆ อีกประมาณ 1-3 คู่ ที่ปลายสุดของกิ่งจะเป็นช่อกระจุก ก้านช่อดอกยาวประมาณ 3-0.5 เซนติเมตร มีใบประดับติดเป็นคู่ตรงจุดที่แตกกิ่ง ยาวประมาณ 1-3 มิลลิเมตร ร่วงได้ง่าย ดอกกาสามปีกจะมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ มีใบประดับย่อยขนาดเล็ก 1 คู่ ติดอยู่ใต้กลีบเลี้ยง ยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร กลีบเลี้ยงดอกมี 5 กลีบ โคนติดกันเป็นรูปกรวย สูงประมาณ 1.5-2.5 เซนติเมตร ที่ปลายแยกเป็นแฉกสามเหลี่ยมเล็ก 5 แฉก แฉกด้านล่างมักจะมีขนาดใหญ่กว่าแฉกอื่น ๆ กว้างได้ประมาณ 5 มิลลิเมตร ดอกมีเกสรเพศผู้ 4 อัน แบ่งเป็นอันยาว 2 อัน และสั้น 2 อัน ส่วนรังไข่มี 3-4 ช่อง
ผลกาสามปีก ผลมีลักษณะกลม มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5-8 มิลลิเมตร ฝาปิดขั้วผลมีขนาดกว้างประมาณ 1 ใน 4 ของตัวผล มีเนื้อหุ้มเมล็ดบาง ๆ ผลอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อสุกจะเปลี่ยนเป็นสีแดง ภายในผลมีเมล็ด 1 เมล็ด เมล็ดแข็งมาก

- ไม้ต้น

ระบบนิเวศ :

- พบในป่ากึ่งโล่งแจ้ง และป่าชั้นที่สอง

ข้อมูลการนำไปใช้ประโยชน์

รายละเอียดการนำมาใช้ประโยชน์ :

- อาหาร,สมุนไพร,ที่อยู่อาศัย,เครื่องจักสานและเครื่องใช้สอย,ใช้ก่อสร้างบ้านเรือน

- เปลือกต้นใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ ในอินเดียจะใช้น้ำต้มจากใบและเปลือกเป็นยาลดไข้ และเชื่อว่าน้ำคั้นจากใบมีสรรพคุณทางยา เปลือกต้นใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้นิ่วในทางเดินปัสสาวะ เนื้อไม้ใช้เป็นยาแก้ปัสสาวะดำหรือปัสสาวะเป็นเลือด บางข้อมูลระบุว่าราก ต้นและใบของสมุนไพรชนิดนี้สามารถนำมาใช้เป็นยารักษาโรคไข้จับสั่นหรือไข้มาลาเรียได้

ที่มาของข้อมูล

พิพิธภัณฑ์

Barcode	ชื่อพิพิธภัณฑ์	จังหวัด	ลักษณะ

Barcode	ชื่อพิพิธภัณฑ์	จังหวัด	ลักษณะ

ข้อมูลสิ่งมีชีวิต

กาสามปีก

ชื่อวิทยาศาสตร์:

ชื่อวิทยาศาสตร์แบบเต็ม:

ชื่อสามัญ:

ชื่อไทย:

อาณาจักร:

ไฟลัม:

ชั้น:

อันดับ:

วงศ์:

สกุล:

ปีที่ตีพิมพ์:

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

รายละเอียดอื่นๆ ของแหล่งที่พบ :

แหล่งที่พบภายในประเทศ :

ลักษณะทางสัณฐานวิทยา :

ระบบนิเวศ :

รายละเอียดการนำมาใช้ประโยชน์ :

สิ่งมีชีวิตที่เกี่ยวข้อง

Cyperaceae 2

เกล็ดแรด

Sterculia macrophylla

ลูกพรวนหมา

Pycnospora lutescens

หญ้าสลอย

Brachiaria subquadripara

รกฟ้า

Terminalia alata Heyne

ข้อมูลสิ่งมีชีวิต

กาสามปีก

ชื่อวิทยาศาสตร์:

ชื่อวิทยาศาสตร์แบบเต็ม:

ชื่อสามัญ:

ชื่อไทย:

อาณาจักร:

ไฟลัม:

ชั้น:

อันดับ:

วงศ์:

สกุล:

ปีที่ตีพิมพ์:

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

รายละเอียดอื่นๆ ของแหล่งที่พบ :

แหล่งที่พบภายในประเทศ :

ลักษณะทางสัณฐานวิทยา :

ระบบนิเวศ :

รายละเอียดการนำมาใช้ประโยชน์ :

สิ่งมีชีวิตที่เกี่ยวข้อง

Cyperaceae 2

เกล็ดแรด Sterculia macrophylla

ลูกพรวนหมา Pycnospora lutescens

หญ้าสลอย Brachiaria subquadripara

รกฟ้า Terminalia alata Heyne

เกล็ดแรด

Sterculia macrophylla

ลูกพรวนหมา

Pycnospora lutescens

หญ้าสลอย

Brachiaria subquadripara

รกฟ้า

Terminalia alata Heyne