พื้นที่นำร่อง

ข้อมูลสิ่งมีชีวิต

หน้าแรก ข้อมูลสิ่งมีชีวิต

รักใหญ่

ชื่อวิทยาศาสตร์:

Gluta usitata
ชื่อวิทยาศาสตร์แบบเต็ม:

Is Accepted name
ชื่อไทย:

- รักใหญ่

- รัก
อาณาจักร:
ไฟลัม:
ชั้น:
อันดับ:
วงศ์:
สกุล:
ปีที่ตีพิมพ์:

-

ที่มา : ฉัตรชัย เงินแสงสรวย

ปรับปรุงล่าสุด : 10 ก.ค. 2566

วันที่อัพเดท : 12 มิ.ย. 2566 12:11 น.

วันที่สร้าง: 12 มิ.ย. 2566 12:11 น.

ข้อมูลทั่วไป

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

- ไม้ต้นขนาดกลาง สูงได้ถึง 20 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มค่อนข้างกลม ผลัดใบเมื่อถึงหน้าร้อน ส่วนปลายกิ่งและยอดมีขนยาว ๆ ปกคลุม เปลือกสีน้ำตาลปนเทา แตกเป็นร่องสะเก็ดตามยาว ใบ เป็นใบเดี่ยวออกสลับกันอยู่ตอนปลาย ๆ กิ่ง รูปขอบขนานหรือรูปไข่กลับ โคนใบสอบ ปลายใบมน ด้านบนใบมีขนสีน้ำตาลปนเทาประปราย ด้านท้องใบ มีขนหนาแน่นแต่จะร่วงหลุดไปเมื่อใบแก่เต็มที่ ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย ใบกว้าง 5-12 ซม. ยาว 12-36 ซม. ก้านใบยาวประมาณ 2 ซม. ดอก ออกเป็นช่อกระจายสีเหลืองนวล ตอนปลายกิ่งมีขนแน่น กลีบรองกลีบดอกและกลีบดอกมี 5 กลีบ รูปหอก ด้านหลังกลีบมีขน ดอกกว้างประมาณ 1 ซม. เกสรผู้มีประมาณ 30 อัน รังไข่กลมมีก้าน ผล กลมแข็ง มีส่วนของกลีบดอกที่ขยายเป็นกลีบสีแดงรองรับ รูปขอบขนาน 5 กลีบ ระหว่างโคนกลีบกับผล มีก้านเชื่อมยาว 1.5 ซม.

การกระจายพันธุ์ :

- พบขึ้นตามป่าเบญจพรรณและป่าดิบเขา

แหล่งที่พบภายในประเทศ :

- อุตรดิตถ์,แพร่

- แพร่,น่าน

- พะเยา,น่าน

- เชียงใหม่

- อุบลราชธานี

- ราชบุรี

- อุตรดิตถ์

- ลำปาง

- พะเยา, เชียงราย

- อุตรดิตถ์

- แม่ฮ่องสอน

- เชียงราย

- กาญจนบุรี

- กำแพงเพชร, ตาก

- ลำพูน, ลำปาง

- ลำปาง, ลำพูน

- พะเยา

- เชียงราย, ลำปาง, พะเยา

- ตาก

- ชัยภูมิ

- แม่ฮ่องสอน

- ชัยภูมิ

- อุดรธานี, เลย, หนองคาย

- ตาก

- แม่ฮ่องสอน

- ขอนแก่น, ชัยภูมิ

- ชัยภูมิ

- พะเยา, เชียงราย

- ลำพูน, เชียงใหม่

- ลำปาง, แพร่

- ลำปาง, ตาก

- เชียงใหม่

- สุโขทัย

- ตาก

- เชียงใหม่

- สุโขทัย

- แม่ฮ่องสอน

- กำแพงเพชร

- เชียงใหม่

- พะเยา, น่าน

- ลำพูน, ลำปาง

- แม่ฮ่องสอน

- แพร่

- ชัยภูมิ, เพชรบูรณ์

- กาญจนบุรี, ตาก

- อุตรดิตถ์

- พิษณุโลก

- เพชรบูรณ์

- พิษณุโลก

- อุตรดิตถ์

- ตาก

- ราชบุรี

- แม่ฮ่องสอน

- เชียงใหม่

- แพร่, อุตรดิตถ์

- แม่ฮ่องสอน

- พะเยา

- กาญจนบุรี

- เชียงใหม่

- แม่ฮ่องสอน

- เชียงใหม่

- แม่ฮ่องสอน

- เชียงใหม่

- ตาก

รายละเอียดอื่นๆ ของแหล่งที่พบ :

- อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ อำเภอลับแล อุตรดิตถ์, อำเภอวังชิ้น อำเภอเด่นชัย แพร่

- เทือกเขาห้วยตูน อ.ร้องกวาง แพร่ และ เขาดอยติ้ว อ.ท่าวังผา น่าน

- อำเภอเชียงคำ อำเภอปง พะเยา, อำเภอสองแคว น่าน

- ป่าดอยอินทนนท์, เขตอำเภอจอมทอง อำเภอแม่แจ่ม อำเภอแม่วาง และกิ่งอำเภอดอยหล่อ

- ผาแต้ม

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า เขาประทับช้าง

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า เขาใหญ่-เขาหน้าผาตั้งและเขาตาพรม

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ดอยพระบาท

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ทับพญาลอ

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ภูสันเขียว

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ลุ่มน้ำปายฝั่งซ้าย

- อุทยานแห่งชาติ ขุนแจ

- อุทยานแห่งชาติ เขื่อนศรีนครินทร์

- อุทยานแห่งชาติ คลองวังเจ้า

- อุทยานแห่งชาติ ดอยขุนตาล

- อุทยานแห่งชาติ ดอยจง

- อุทยานแห่งชาติ ดอยภูนาง

- อุทยานแห่งชาติ ดอยหลวง

- อุทยานแห่งชาติ ตากสินมหาราช

- อุทยานแห่งชาติ ตาดโตน

- อุทยานแห่งชาติ ถ้ำปลา-น้ำตกผาเสื่อ

- อุทยานแห่งชาติ ถ้ำผาไท

- อุทยานแห่งชาติ ไทรทอง

- อุทยานแห่งชาติ นายูง-น้ำโสม

- อุทยานแห่งชาติ น้ำตกพาเจริญ

- อุทยานแห่งชาติ น้ำตกแม่สุรินทร์

- อุทยานแห่งชาติ น้ำพอง

- อุทยานแห่งชาติ ป่าหินงาม

- อุทยานแห่งชาติ ภูซาง

- อุทยานแห่งชาติ แม่ตะไคร้

- อุทยานแห่งชาติ แม่ยม

- อุทยานแห่งชาติ แม่วะ

- อุทยานแห่งชาติ แม่วาง

- อุทยานแห่งชาติ รามคำแหง

- อุทยานแห่งชาติ ลานสาง

- อุทยานแห่งชาติ ศรีลานนา

- อุทยานแห่งชาติ ศรีสัชนาลัย

- อุทยานแห่งชาติ สาละวิน

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาสนามเพรียง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เชียงดาว

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยผาช้าง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยผาเมือง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยเวียงหล้า

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยหลวง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ตะเบาะ-ห้วยใหญ่

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ทุ่งใหญ่นเรศวร

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า น้ำปาด

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูขัด

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูผาแดง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูเมี่ยง-ภูทอง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่จริม

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่ตื่น

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่น้ำภาชี

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่ยวมฝั่งขวา

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่เลา-แม่แสะ

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลำน้ำน่านฝั่งขวา

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลุ่มน้ำปาย

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เวียงลอ

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สลักพระ

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สะเมิง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สันปันแดน

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สาละวิน

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อมก๋อย

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สะเมิง

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สันปันแดน

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สาละวิน

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อมก๋อย

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อุ้มผาง

ลักษณะทางสัณฐานวิทยา :

- ไม้ต้น

- ต้น : เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูงประมาณ 15-25 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มค่อนข้างกลม ทุกส่วนของต้น มีน้ำยางใส
เปลือกต้น : สีน้ำตาลปนเทาแตกเป็นร่องยาว หลุดลอกออกเป็นชิ้นเหลี่ยมบางๆ เปลือกชั้นในสีชมพูอ่อนมียางใส เมื่อถูกอากาศจะเข้มขึ้นจนเป็นสีดำ กิ่งอ่อนและยอดปกคลุมด้วยขนยาวสีขาว กิ่งแก่เกลี้ยง หรือมีขนสั้นๆ
ใบ : เป็นใบเดี่ยวออกสลับกันอยู่ตอนปลาย ๆ กิ่ง รูปขอบขนานหรือรูปไข่กลับ โคนใบสอบ ปลายใบมน ใบอ่อนมีขนปกคลุมหนาแน่นทั้ง 2 ด้าน ด้านบนใบมีขนสีน้ำตาลปนเทาประปราย ด้านท้องใบ มีขนหนาแน่นแต่จะร่วงหลุดไปเมื่อใบแก่เต็มที่ ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย ใบกว้าง 5-12 ซม. ยาว 12-36 ซม. ก้านใบยาว 1-3 ซม. โคนก้านที่ติดกับกิ่งพองป่อง เส้นแขนงใบ ข้างละ 15-25 เส้น นูนชัดเจนทางด้านบน เป็นแบบร่างแหชัดเจนทางด้านล่าง มักพบแมลงไข่ไว้ตามใบและจะเกิดเป็นตุ่มกลมๆตามใบ
ดอก : สมบูรณ์ ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่ง หรือใกล้ปลายกิ่งและซอกใบ มักทิ้งใบก่อนออกดอก ดอกเริ่มบานจากสีขาว แล้วเปลี่ยนเป็นสีชมพูและแดงสด ดอกออกเป็นกลุ่มช่อหนาแน่นในซอกใบบนๆ ช่อดอกยาวได้ถึง 35 ซม. ก้านดอกยาว 1-1.5 ซม. มีขนสั้นนุ่ม สีน้ำตาลปกคลุม ดอกย่อยจำนวนมาก ดอกตูม รูปขอบขนาน กว้างประมาณ 2.5 มม. ยาวประมาณ 5 มม. มีขนประปราย ที่ปลายมีขนเป็นกระจุก กลีบดอกสีขาวมีแถบสีเหลืองแกมเขียวตรงกลาง กลีบดอก 5-6 กลีบ แผ่กว้าง ปลายแคบแหลม ด้านหลังกลีบมีขน กลีบเลี้ยงมี 5 กลีบ เชื่อมติดกัน ปลายแยก 5 แฉก ในดอกแก่กลีบเลี้ยงรูปร่างคล้ายหมวก กว้าง 0.7-1.8 มม. ยาว 3-7.5 มม. สีแดง มี 5 กลีบ ผิวด้านในมีขนสั้นนุ่ม กลีบดอก รูปขอบขนาน กว้าง 1-2 ซม. ยาว 6-7 ซม. ปลายแหลมหรือมน มีขนอุยหนาแน่น กลีบดอกขยายขนาดขึ้น และกลายเป็นปีกเมื่อติดผล จานฐานดอกเกลี้ยง เกสรเพศผู้จำนวนมาก ยาวประมาณ 1 ซม. รังไข่กลม ก้านเกสรตัวเมีย 1 อัน ติดด้านข้างของรังไข่
ผล : แบบ drupe กลม แข็ง ขนาด 0.8-1.2 ซม. มีส่วนของกลีบดอกที่ขยายเป็นกลีบสีแดงรองรับ รูปขอบขนาน 5 ปีก ระหว่างโคนปีกกับผลมีก้านเชื่อมยาว 1.5 ซม. ปีกยาว 5-10 ซม. มีเส้นปีกชัดเจน

การขยายพันธุ์ :

- พบกระจายทั่วไปในป่าผลัดใบ ป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าดิบเขา ทุ่งหญ้าโล่ง เขาหินปูน ชอบที่โล่งแจ้ง ตามแนวสันเขา ความสูงจากระดับน้ำทะเล 100-1,000 เมตร

ข้อมูลการนำไปใช้ประโยชน์

รายละเอียดการนำมาใช้ประโยชน์ :

- สมุนไพร,ที่อยู่อาศัย,เครื่องจักสานและเครื่องใช้สอย,น้ำมันยางใช้ทำน้ำมันเคลือบเงา รากใช้เป็นยาแก้โรคผิวหนัง พยาธิลำไส้ ยางเป็นยาถ่าย

ที่มาของข้อมูล

พิพิธภัณฑ์

Barcode	ชื่อพิพิธภัณฑ์	จังหวัด	ลักษณะ

Barcode	ชื่อพิพิธภัณฑ์	จังหวัด	ลักษณะ

ข้อมูลสิ่งมีชีวิต

รักใหญ่

ชื่อวิทยาศาสตร์:

ชื่อวิทยาศาสตร์แบบเต็ม:

ชื่อไทย:

อาณาจักร:

ไฟลัม:

ชั้น:

อันดับ:

วงศ์:

สกุล:

ปีที่ตีพิมพ์:

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

การกระจายพันธุ์ :

แหล่งที่พบภายในประเทศ :

รายละเอียดอื่นๆ ของแหล่งที่พบ :

ลักษณะทางสัณฐานวิทยา :

การขยายพันธุ์ :

รายละเอียดการนำมาใช้ประโยชน์ :

สิ่งมีชีวิตที่เกี่ยวข้อง

-

Catunaregam sp.1

หญ้าเกล็ดปลา (เกล็ดปลา)

Lippia modiflora

เครือรังแดง

Ventilogo sp.1

เปราะม่วงขอบใบแดง

Kaempferia albomaculata

ตะลุมพุก

Tamilnadia uliginosa

ข้อมูลสิ่งมีชีวิต

รักใหญ่

ชื่อวิทยาศาสตร์:

ชื่อวิทยาศาสตร์แบบเต็ม:

ชื่อไทย:

อาณาจักร:

ไฟลัม:

ชั้น:

อันดับ:

วงศ์:

สกุล:

ปีที่ตีพิมพ์:

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

การกระจายพันธุ์ :

แหล่งที่พบภายในประเทศ :

รายละเอียดอื่นๆ ของแหล่งที่พบ :

ลักษณะทางสัณฐานวิทยา :

การขยายพันธุ์ :

รายละเอียดการนำมาใช้ประโยชน์ :

สิ่งมีชีวิตที่เกี่ยวข้อง

- Catunaregam sp.1

หญ้าเกล็ดปลา (เกล็ดปลา) Lippia modiflora

เครือรังแดง Ventilogo sp.1

เปราะม่วงขอบใบแดง Kaempferia albomaculata

ตะลุมพุก Tamilnadia uliginosa

-

Catunaregam sp.1

หญ้าเกล็ดปลา (เกล็ดปลา)

Lippia modiflora

เครือรังแดง

Ventilogo sp.1

เปราะม่วงขอบใบแดง

Kaempferia albomaculata

ตะลุมพุก

Tamilnadia uliginosa