---

ศูนย์ศึกษาธรรมชาติกองทัพบก เฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษา มหาราชินี (สถานตากอากาศบางปู) ตั้งอยู่ภายในบริเวณกองอำนวยการสถานพักผ่อน (สถานตากอากาศบางปู) กรมพลาธิการทหารบก โดยสถานตากอากาศบางปู มีพื้นที่ 639 ไร่ ประกอบด้วย พื้นที่ป่าชายเลน นากุ้งเก่า ร้านอาหาร บ้านพัก และพื้นที่ศูนย์ศึกษาธรรมชาติฯ พื้นที่ 338 ไร่ เป็นพื้นที่อนุรักษ์ ประกอบด้วย ระบบนิเวศสำคัญ 3 แบบ ได้แก่
1.) ที่ลุ่มน้ำเค็ม พื้นที่ 24 ไร่ (ร้อยละ 7) เป็นลักษณะของบ่อน้ำ ที่มีการปรับปรุงให้เป็นพื้นที่โล่ง เพื่อเป็นแหล่งรองรับนกในฤดูกาลอพยพ และมีการระบายน้ำ ตามการขึ้น-ลงของน้ำทะเล
2.) หาดโคลน พื้นที่ 64 ไร่ (ร้อยละ 19) เป็นพื้นที่โล่งกว้าง จะมีนกอพยพมาหากินในฤดูกาลอพยพ เป็นดินโคลนปากแม่น้ำเจ้าพระยา แหล่งอาศัยของสัตว์หน้าดินจำนวนมาก
3.) ป่าชายเลน 250 ไร่ (ร้อยละ 74) ประกอบด้วย ป่าชายเลนบริเวณชายฝั่งร้อยละ 10 และบริเวณด้านหลังชายฝั่งร้อยละ 64

ความสำคัญของพื้นที่

ศูนย์ศึกษาธรรมชาติกองทัพบก เฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษา มหาราชินี (สถานตากอากาศบางปู) เป็นพื้นที่สำคัญเพื่อการอนุรักษ์นก (Important Bird & Biodiversity Area) ในพื้นที่อ่าวไทยตอนใน ทั้งนี้อยู่ระหว่างดำเนินการเพื่อเสนอชื่อเป็น พื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญระหว่างประเทศ (Ramsar site) และพื้นที่ที่มีความเหมาะสมในการเข้าร่วมภาคีความร่วมมือเพื่อการอนุรักษ์นกน้ำอพยพและการใช้ประโยชน์ถิ่นที่อยู่อาศัยอย่างยั่งยืนในเส้นทางอพยพเอเชียตะวันออก –ออสเตรเลีย (Partnership for the Conversation of Migratory Waterbirds and the Sustainable use of their Habitat in the East Asian – Australasian Flyway หรือ East Asian – Australasian Flyway Partnership: EAAFP) นับได้ว่าพื้นที่ดังกล่าวมีความสำคัญระดับโลกและเป็นมรดกธรรมชาติของจังหวัดสมุทรปราการที่สำคัญ และยังช่วยป้องกันการพังทลายของหน้าดิน ลดความรุนแรงของพายุ รวมถึงเป็นแหล่งเรียนรู้ใกล้เมืองที่มีความน่าสนใจในด้านการศึกษาถึงคุณค่าและความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ในระบบนิเวศ

สถานภาพความหลากหลายทางชีวภาพ

ศูนย์ศึกษาธรรมชาติกองทัพบก เฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษา มหาราชินี (สถานตากอากาศบางปู) เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความอุดมสมบูรณ์ค่อนข้างสูง มีต้นไม้หลากหลายชนิด และที่สำคัญยังเป็นแหล่งอาหารชั้นดีของนกนานาพันธุ์ และสัตว์ที่อาศัยตามป่าชายเลนอีกหลายชนิด และเมื่อหน้าหนาวมาถึง จะมีแขกจากแดนไกลมาเยี่ยมมาเยือนมากมาย เพราะที่นี่เป็นแหล่งอาหารที่สมบูรณ์มากๆ ของนกหลากหลายพันธุ์ จึงมีนกน้ำแวะมาเติมพลังก่อนจะเดินทางต่อไปยังที่อื่นถึงกว่าปีละ 10,000 - 20,000 ตัว รวมทั้งนกนางนวลที่เป็นสัญลักษณ์ของที่นี่ก็จะบินมาอีกราวๆ 5,000 -10,000 ตัวต่อปี นกที่นี่มีมากมายกว่า 200 ชนิด ทั้งนกอพยพ และนกประจำถิ่น

ความหลากหลายของพืช

จากการสำรวจและบันทึกไว้ในพื้นที่ศูนย์ศึกษาฯ มีทั้งหมด 66 ชนิด โดยพืชที่พบมากที่สุด คือ แสมทะเล (Avicennia marina (Forssk.) Vierh.) แสมขาว (Avicennia alba Blume ) โกงกางใบเล็ก (Rhizophora mucronata Lam.) และโกงกางใบใหญ่ (Rhizophora apiculata Blume )

 

---