ข้อมูลสิ่งมีชีวิต

หน้าแรก ข้อมูลสิ่งมีชีวิต
ขี้ผึ้ง (หมี่, ดีคน, บีคน)
  • ชื่อวิทยาศาสตร์:
    Clausena excavata
  • ชื่อวิทยาศาสตร์แบบเต็ม:
    Is Accepted name
  • ชื่อไทย:
    - สมัดใหญ่
    - สันโสก
    - สันโสก    
  • อาณาจักร:
  • ไฟลัม:
  • ชั้น:
  • อันดับ:
  • วงศ์:
  • สกุล:
  • ปีที่ตีพิมพ์:
    -
วันที่อัพเดท : 12 มิ.ย. 2566 12:11 น.
วันที่สร้าง: 12 มิ.ย. 2566 12:11 น.
ข้อมูลทั่วไป
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ไม้พุ่ม ลำต้นตั้งตรง แกตกกิ่งก้านมาก สูง 1.5-4 ม. ก่ิงก้านมีขนสั้นๆ ที่บริเวณปลายกิ่ง ใบ ประกอบแบบขนนก เรียงสลับ ใบย่อย 15-30 ใบ รูปขอบขนานหรือรูปเคียว กว้าง 1.5-4 ซม. ยาว 3-8 ซม. ท้องใบมีขนบางๆ โคนใบเบี้ยว ดอกช่อแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่ง ดอกย่อยจำนวนมาก กลีบดอกสีขาวแกมเหลือง ผล สด รูปกระสวยสีแดง
- ไม้พุ่ม ลำต้นตั้งตรง แกตกกิ่งก้านมาก สูง 1.5-4 ม. ก่ิงก้านมีขนสั้นๆ ที่บริเวณปลายกิ่ง ใบ ประกอบแบบขนนก เรียงสลับ ใบย่อย 15-30 ใบ รูปขอบขนานหรือรูปเคียว กว้าง 1.5-4 ซม. ยาว 3-8 ซม. ท้องใบมีขนบางๆ โคนใบเบี้ยว ดอกช่อแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่ง ดอกย่อยจำนวนมาก กลีบดอกสีขาวแกมเหลือง ผล สด รูปกระสวยสีแดง
- ไม้พุ่ม ลำต้นตั้งตรง แกตกกิ่งก้านมาก สูง 1.5-4 ม. ก่ิงก้านมีขนสั้นๆ ที่บริเวณปลายกิ่ง ใบ ประกอบแบบขนนก เรียงสลับ ใบย่อย 15-30 ใบ รูปขอบขนานหรือรูปเคียว กว้าง 1.5-4 ซม. ยาว 3-8 ซม. ท้องใบมีขนบางๆ โคนใบเบี้ยว ดอกช่อแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่ง ดอกย่อยจำนวนมาก กลีบดอกสีขาวแกมเหลือง ผล สด รูปกระสวยสีแดง
- ไม้พุ่ม ลำต้นตั้งตรง แกตกกิ่งก้านมาก สูง 1.5-4 ม. ก่ิงก้านมีขนสั้นๆ ที่บริเวณปลายกิ่ง ใบ ประกอบแบบขนนก เรียงสลับ ใบย่อย 15-30 ใบ รูปขอบขนานหรือรูปเคียว กว้าง 1.5-4 ซม. ยาว 3-8 ซม. ท้องใบมีขนบางๆ โคนใบเบี้ยว ดอกช่อแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่ง ดอกย่อยจำนวนมาก กลีบดอกสีขาวแกมเหลือง ผล สด รูปกระสวยสีแดง
- สูง 130.51-281.81 เซนติเมตร ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น 24.4-40.2 มิลลิเมตร  ขนาดใบยาว 5-7.2 เซนติเมตร ช่อแยกแขนงกว้าง 2.17-3.13 เซนติเมตร ยาว 5.56-10.28 เซนติเมตร มี 40-62 ดอกต่อช่อ ช่อดอกย่อยยาว 0.87-2.57 เซนติเมตร มี 4-9 ดอกต่อช่อย่อย ผลยาว 0.83-1.57 เซนติเมตร กว้าง 0.55-0.81 เซนติเมตร จำนวน 21-43 ผลต่อช่อ
การกระจายพันธุ์ :
- พบตามป่าดงดิบ ป่าละเมาะ
- พบตามป่าดงดิบ ป่าละเมาะ
- พบตามป่าดงดิบ ป่าละเมาะ
- พบตามป่าดงดิบ ป่าละเมาะ
- พบขึ้นกระจายอยู่ทั่วไปในพื้นที่ป่าโปร่ง ป่าผลัดใบ ป่าละเมาะทั่วไป เขตป่าร้อนชื้นทางภาคใต้ ดินร่วน ดินทราย
รายละเอียดอื่นๆ ของแหล่งที่พบ :
- พื้นที่ชุ่มน้ำหนองบงคาย
- อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ อำเภอลับแล อุตรดิตถ์, อำเภอวังชิ้น อำเภอเด่นชัย แพร่
- ภูผาเทิบ
- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ป่าเขาภูหลวง
- อุทยานแห่งชาติ น้ำตกห้วยยาง
- อุทยานแห่งชาติ ป่าหินงาม
- อุทยานแห่งชาติ ภูกระดึง
- อุทยานแห่งชาติ ภูผาเทิบ
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาสอยดาว
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า คลองเครือหวาย
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า คลองพระยา
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยผาช้าง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยเวียงหล้า
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยหลวง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ทุ่งใหญ่นเรศวร
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ทุ่งใหญ่นเรศวร
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่ยวมฝั่งขวา
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลุ่มน้ำปาย
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เวียงลอ
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ
- บ้านทำนบ หมู่ที่ 4 ต.กันตวจระมวล อ.ปราสาท จ.สุรินทร์
แหล่งที่พบภายในประเทศ :
- อุตรดิตถ์,แพร่
- มุกดาหาร
- ในป่าสาธารณะบ้านปลาอีด อำเภอคำเขื่อนแก้ว จังหวัดยโสธร อำเภอนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์
- นครราชสีมา
- ประจวบคีรีขันธ์
- ชัยภูมิ
- เลย
- มุกดาหาร
- จันทบุรี
- จันทบุรี
- กระบี่, สุราษฎร์ธานี
- พะเยา, น่าน
- แม่ฮ่องสอน
- แพร่
- กาญจนบุรี, ตาก
- กาญจนบุรี, ตาก
- แม่ฮ่องสอน
- แม่ฮ่องสอน
- พะเยา
- สุรินทร์
- สุรินทร์
- สุรินทร์
ลักษณะทางสัณฐานวิทยา :
- ไม้พุ่มกึ่งไม้ต้นขนาดเล็ก
- เป็นพืชอายุหลายปี ทรงพุ่มขนาดเล็กตั้งตรง แตกกิ่งก้านมาก ลำต้นสีเขียวอมน้ำตาลเทา  ค่อนข้างเหนียวเล็กน้อย มีขนนุ่มสีน้ำตาลอ่อนปกคลุมหนาแน่น ใบดกทึบ ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ (odd-pinnate) เรียงสลับ (alternate) ใบเป็นแบบรูปขอบขนาน (oblong) โคนใบเบี้ยว (unequal) ขอบใบล่างเรียวแคบเข้าหาโคน ขอบใบบนโค้งกว้างจากส่วนโคนเรียวแคบไปปลายใบ ปลายใบ (apex) รูปป้านมน (abtuse) ใบมีขนละเอียด นุ่ม สีขาว ปกคลุมหนาแน่น ผิวใบหนา นุ่มมาก (tender) หน้าใบสีเขียวเข้มกว่าหลังใบ เส้นใบ (vein) เรียงตัวแบบโค้งจรดกัน (anastomosing) เส้นกลางใบ (mid rib) สีขาวเห็นชัดเจนยาวจากโคนไปปลายใบ ขอบใบสีเขียวจาง ๆ เป็นคลื่นเล็กน้อย (repand) มีรอยหยักแบบขนครุย (ciliate) ขนยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร โคนก้านใบบวมพองออกเล็กน้อย ไม่มีหูใบ (stipule) ดอกออกตลอดทั้งปี ช่อดอกออกจากปลายกิ่ง และตาข้าง แบบช่อแยกแขนงเป็นกระจุก (thryse) ตั้งชูขึ้น กลีบดอกรูปกงล้อ สีเขียวอมเหลืองมี 3-4 กลีบ อับเรณู (anther) สีเหลือง มี 6-8 อับต่อดอก ฝักเป็นผล ผลอ่อนรูปไข่สีเขียว ผลสุกสีส้มอมชมพูปนขาว ผิวใสลักษณะฉ่ำน้ำ
ถิ่นกำเนิด :
- ไทย
การขยายพันธุ์ :
- ขยายพันธุ์ได้ด้วยเมล็ด
ข้อมูลภูมิปัญญา
- สมัดใหญ่ :: ชื่อวิทยาศาสตร์ : Clausena excavata Burm.fil.วงศ์ : Rutaceaeชื่ออื่น ๆ : แสนโศก, ชะมัด, เพี้ยฟานดง สมัดดง สมัดใหญ่ (เลย), หญ้าสาบฮิ้น, หมี่, มะหรุย, ยม, รุ้ย, สีสม, หมอน้อย (อุตรดิตถ์), หัสคุณโคก, สามเสือ, สามโสก, สำรุย, หวดหม่อน, หัสคุณ (สระบุรี), อ้อยช้างลักษณะทางพฤกษาศาสตร์ : วิสัย : เป็นไม้พุ่มที่มีความสูงไม่เกิน 1 เมตรและแตกกิ่งมาก เปลือก : สีน้ำตาลและผิวเรียบ มีขนสั้น ๆ ที่บริเวณปลายกิ่ง ใบ : เป็นใบประกอบแบบขนนก ที่เรียงแบบสลับ ใบย่อยเรียงแบบตรงกันข้าม ประมาณ 7 – 15 ใบ เป็นปลายใบคี่ แผ่นใบย่อยเป็นรูปไข่ ปลายใบแหลม ขอบใบหยัก เนื้อใบบาง มีต่อมน้ำมันเล็ก ๆ มีขนบาง ๆ ปกคลุมแผ่นใบ ดอก : ออกดอ
ที่มาของข้อมูล

สิ่งมีชีวิตที่เกี่ยวข้อง

เสี้ยวดอกขาว
Bauhinia variegata
ติ้วขาว
Cratoxylum formosum
ชะพลู
Piper sarmentosum
เต้าหลวง
Macaranga gigantea
ลำป้าง
Pterospermum diversifolium

© 2022, สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม :: thbif.onep.go.th