ข้อมูลสิ่งมีชีวิต

หน้าแรก ข้อมูลสิ่งมีชีวิต Cassia fistula L.
ราชพฤกษ์
  • ชื่อวิทยาศาสตร์:
    Cassia fistula
  • ชื่อวิทยาศาสตร์แบบเต็ม:
    Cassia fistula L. Is Accepted name
  • All Synonyms:
    - Bactrilobium fistula (L.) Willd.
    - Bactyrilobium fistula (L.) Willd.
    - Cassia bonplandiana DC.
    - Cassia excelsa Kunth
    - Cassia fistula var. ovata DC.
    - Cassia fistuloides Collad.
    - Cassia fistulosa L.
    - Cassia fistulosa L. ex R.W.Long & Lakela
    - Cassia rhombifolia Roxb.
    - Cathartocarpus excelsus G.Don
    - Cathartocarpus fistula (L.) Pers.
    - Cathartocarpus fistuloides (Collad.) G.Don
    - Cathartocarpus rhombifolius (Roxb.) G.Don
  • ชื่อสามัญ:
    - Golden shower, Indian laburnum, Pudding-pipe tree
  • ชื่อไทย:
    - ราชพฤกษ์
    - รัตนพฤกษ์
    - คูณ
  • อาณาจักร:
  • ไฟลัม:
  • ชั้น:
  • อันดับ:
  • วงศ์:
  • สกุล:
  • ปีที่ตีพิมพ์:
    -
วันที่อัพเดท : 12 มิ.ย. 2566 12:11 น.
วันที่สร้าง: 12 มิ.ย. 2566 12:11 น.
ข้อมูลทั่วไป
ลักษณะทางสัณฐานวิทยา :
- ไม้ต้น
- - ต้น : ไม้พุ่มขนาดกลาง อายุหลายปี สูง 5-6 เมตร เปลือกสีน้ำตาลอมเทา
- ใบ : ใบประกอบแบบขนนก เรียงสลับ ใบย่อยรูปไข่หรือรูปขอบขนาน ปลายแหลม โคนมน ขอบเรียบ แผ่นใบผิวเกลี้ยง เป็นมัน สีเขียว
- ดอก : ดอกเป็นช่อแบบช่อกระจะ ออกตามซอกใบและปลายกิ่ง ดอกสีเหลืองอมชมพู สีขาวนวล หรือสีชมพู กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปไข่แคบ กลีบดอก 5 กลีบ รูปไข่ เกสรเพศผู้ 10 เกสร ก้านชูอับเรณูโค้งงอ ยาว 3 เกสร สั้น 4 เกสร และลดรูปอีก 3 เกสร ออกดอกช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนพฤษภาคม
- ผล : เป็นฝักรูปทรงกระบอก
- ไม้ต้นขนาดกลาง ลำต้นสีน้ำตาลแกมเทาเกลี้ยงๆ ชอบขึ้นตามป่าผลัดใบ หรือในที่ดินที่มีการถ่ายเทน้ำได้ดี ใบ เป็นใบช่อสีเขียวเป็นมัน ช่อหนึ่งๆ ยาวประมาณ 2.5 ซม. มีใบย่อยรูปป้อมๆ หรือรูปไข่ 3-6 คู่ ใบย่อยกว้างๆ 5-7 ซม. ยาว 9-15 ซม. โคนใบมนและค่อยๆ สอบไปทางปลายใบ เนื้อใบเกลี้ยงค่อนข้างบาง เส้นแขนงใบถี่ และโค้งไปตามรูปใบ ดอก ออกเป็นช่อ ยาว 20-45 ซม. กลีบรองกลีบดอกรูปขอบขนานยาวประมาณ 1 ซม. มี 5 กลีบ มักหลุดร่วงง่าย กลีบดอกยาวกว่ากลีบรองกลีบดอกประมาณ 2-3 เท่า และมีกลีบรูปไข่กลับ 5 กลีบ ตามพื้นกลีบจะเห็นเส้นกลีบชัดเจน เกสรผู้มีขนาดแตกต่างกันจำนวน 10 อัน ก้านอับเรณูโค้งงอขึ้น ผล เป็นฝักรูปทรงกระบอกเกลี้ยงๆ อาจยาวถึง 50 ซม. โตวัดเส้นผ่าศูนย์กลาง 2.0-2.5 ซม. ฝัก อ่อนสีเขียวและออกสีดำเมื่อแก่จัด ในฝักจะมีผนังเยื่อบางๆ กั้นเป็นช่องๆ ตามขวางของฝัก และตามช่องเหล่านี้จะมีเมล็ดแบนๆ สีน้ำตาลอยู่
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ไม้ต้น สูงได้ถึง 15 ม. หูใบขนาดเล็ก ร่วงเร็ว ใบประกอบยาว 30-40 ซม. มีใบย่อย 3-8 คู่ รูปไข่หรือแกมรูปขอบขนาน ยาว 7-13 ซม. ปลายแหลม โคนรูปลิ่ม ก้านใบย่อยยาว 0.5-1 ซม. ช่อดอกห้อยลง ยาว 20-60 ซม. ใบประดับยาวประมาณ 1 ซม. ร่วงเร็ว ก้านดอกยาว 3-5 มม. กลีบเลี้ยงรูปไข่แคบ ยาว 1-1.5 ซม. ดอกสีเหลือง กลีบรูปไข่กว้าง ยาว 2.5-3.5 ซม. มีก้านสั้น ๆ เกสรเพศผู้อันยาว 3 อัน ก้านชูอับเรณูยาว 3-4 ซม. โค้งงอ อับเรณูยาวประมาณ 5 มม. มีรูเปิดที่โคน อันสั้น 4 อัน ก้านชูอับเรณูยาว 0.6-1 ซม. ตรง ลดรูป 3 อัน รังไข่และก้านเกสรเพศเมียมีขนกำมะหยี่ ฝักรูปทรงกระบอก ห้อยลง ยาว 20-60 ซม. เส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5-2.5 ซม. เมล็ดรูปรี แบน สีน้ำตาลเป็นเงา ยาวประมาณ 1 ซม. มีผนังกั้นบาง ๆ
- ไม้ต้นผลัดใบ สูง 10-15 เมตร ใบ เป็นใบประกอบ แบบขนนกปลายคู่ ใบย่อย 3-8 คู่ รูปไข่แกมขอบขนาน กว้าง 4-8 ซม. ยาว 7-12 ซม. ดอก สีเหลืองสด ออกตามซอกใบ เป็นช่อห้อยลง ยาว 20-40 ซม. ดอกย่อยจำนวนมาก ขนาดบานกว้าง ประมาณ 3 ซม. กลีบรองดอก 5 กลีบ ผิวด้านนอกมีขน กลีบดอก 5 กลีบ รูปไข่ เกสรผู้ 10 อัน สั้น 7 อัน ยาว 3 อัน ก้านเกสรเมีย และรังไข่มีขนยาว ผล เป็นฝักยาว รูปแท่งกลม กว้าง 1.5-2 ซม. ยาว 20-60 ซม. ฝักแก่ไม่แตก แต่จะหลุดร่วงทั้งฝัก และหักแตกเป็นชิ้น เมล็ด มีเนื้อเหนียวสีดำหุ้ม
- ไม้ต้น สูงได้ถึง 15 ม. หูใบขนาดเล็ก ร่วงเร็ว ใบประกอบยาว 30–40 ซม. มีใบย่อย 3–8 คู่ รูปไข่หรือแกมรูปขอบขนาน ยาว 7–13 ซม. ปลายแหลม โคนรูปลิ่ม ก้านใบย่อยยาว 0.5–1 ซม. ช่อดอกห้อยลง ยาว 20–60 ซม. ใบประดับยาวประมาณ 1 ซม. ร่วงเร็ว ก้านดอกยาว 3–5 มม. กลีบเลี้ยงรูปไข่แคบ ยาว 1–1.5 ซม. ดอกสีเหลือง กลีบรูปไข่กว้าง ยาว 2.5–3.5 ซม. มีก้านสั้น ๆ เกสรเพศผู้อันยาว 3 อัน ก้านชูอับเรณูยาว 3–4 ซม. โค้งงอ อับเรณูยาวประมาณ 5 มม. มีรูเปิดที่โคน อันสั้น 4 อัน ก้านชูอับเรณูยาว 0.6–1 ซม. ตรง ลดรูป 3 อัน รังไข่และก้านเกสรเพศเมียมีขนกำมะหยี่ ฝักรูปทรงกระบอก ห้อยลง ยาว 20–60 ซม. เส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5–2.5 ซม. เมล็ดรูปรี แบน สีน้ำตาลเป็นเงา ยาวประมาณ 1 ซม. มีผนังกั้นบาง ๆ
- ไม้ต้นผลัดใบ สูง 10-15 เมตร ใบ เป็นใบประกอบ แบบขนนกปลายคู่ ใบย่อย 3-8 คู่ รูปไข่แกมขอบขนาน กว้าง 4-8 ซม. ยาว 7-12 ซม. ดอก สีเหลืองสด ออกตามซอกใบ เป็นช่อห้อยลง ยาว 20-40 ซม. ดอกย่อยจำนวนมาก ขนาดบานกว้าง ประมาณ 3 ซม. กลีบรองดอก 5 กลีบ ผิวด้านนอกมีขน กลีบดอก 5 กลีบ รูปไข่ เกสรผู้ 10 อัน สั้น 7 อัน ยาว 3 อัน ก้านเกสรเมีย และรังไข่มีขนยาว ผล เป็นฝักยาว รูปแท่งกลม กว้าง 1.5-2 ซม. ยาว 20-60 ซม. ฝักแก่ไม่แตก แต่จะหลุดร่วงทั้งฝัก และหักแตกเป็นชิ้น เมล็ด มีเนื้อเหนียวสีดำหุ้ม
- ไม้ต้นผลัดใบ สูง 10-15 เมตร ใบ เป็นใบประกอบ แบบขนนกปลายคู่ ใบย่อย 3-8 คู่ รูปไข่แกมขอบขนาน กว้าง 4-8 ซม. ยาว 7-12 ซม. ดอก สีเหลืองสด ออกตามซอกใบ เป็นช่อห้อยลง ยาว 20-40 ซม. ดอกย่อยจำนวนมาก ขนาดบานกว้าง ประมาณ 3 ซม. กลีบรองดอก 5 กลีบ ผิวด้านนอกมีขน กลีบดอก 5 กลีบ รูปไข่ เกสรผู้ 10 อัน สั้น 7 อัน ยาว 3 อัน ก้านเกสรเมีย และรังไข่มีขนยาว ผล เป็นฝักยาว รูปแท่งกลม กว้าง 1.5-2 ซม. ยาว 20-60 ซม. ฝักแก่ไม่แตก แต่จะหลุดร่วงทั้งฝัก และหักแตกเป็นชิ้น เมล็ด มีเนื้อเหนียวสีดำหุ้ม
- ไม้ต้นผลัดใบ สูง 10-15 เมตร ใบ เป็นใบประกอบ แบบขนนกปลายคู่ ใบย่อย 3-8 คู่ รูปไข่แกมขอบขนาน กว้าง 4-8 ซม. ยาว 7-12 ซม. ดอก สีเหลืองสด ออกตามซอกใบ เป็นช่อห้อยลง ยาว 20-40 ซม. ดอกย่อยจำนวนมาก ขนาดบานกว้าง ประมาณ 3 ซม. กลีบรองดอก 5 กลีบ ผิวด้านนอกมีขน กลีบดอก 5 กลีบ รูปไข่ เกสรผู้ 10 อัน สั้น 7 อัน ยาว 3 อัน ก้านเกสรเมีย และรังไข่มีขนยาว ผล เป็นฝักยาว รูปแท่งกลม กว้าง 1.5-2 ซม. ยาว 20-60 ซม. ฝักแก่ไม่แตก แต่จะหลุดร่วงทั้งฝัก และหักแตกเป็นชิ้น เมล็ด มีเนื้อเหนียวสีดำหุ้ม
ระบบนิเวศ :
- ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ และป่าเต็งรัง
การกระจายพันธุ์ :
- เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
- เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
- เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
- เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
รายละเอียดอื่นๆ ของแหล่งที่พบ :
- พื้นที่ชุ่มน้ำหนองบงคาย
- เทือกเขาห้วยตูน อ.ร้องกวาง แพร่ และ เขาดอยติ้ว อ.ท่าวังผา น่าน
- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ดอนศิลา
- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ดอยพระบาท
- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ทับพญาลอ
- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ทับพญาลอ
- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ทับพญาลอ
- เขตห้ามล่าสัตว์ป่า ภูสันเขียว
- อุทยานแห่งชาติ เขาค้อ
- อุทยานแห่งชาติ เขาปู่-เขาย่า
- อุทยานแห่งชาติ เขื่อนศรีนครินทร์
- อุทยานแห่งชาติ คลองลาน
- อุทยานแห่งชาติ แจ้ซ้อน
- อุทยานแห่งชาติ ดอยภูนาง
- อุทยานแห่งชาติ ตากสินมหาราช
- อุทยานแห่งชาติ น้ำตกพาเจริญ
- อุทยานแห่งชาติ น้ำตกพาเจริญ
- อุทยานแห่งชาติ น้ำตกแม่สุรินทร์
- อุทยานแห่งชาติ พุเตย
- อุทยานแห่งชาติ ภูกระดึง
- อุทยานแห่งชาติ ภูกระดึง
- อุทยานแห่งชาติ ภูกระดึง
- อุทยานแห่งชาติ ภูซาง
- อุทยานแห่งชาติ ภูสวนทราย
- อุทยานแห่งชาติ แม่ยม
- อุทยานแห่งชาติ แม่วาง
- อุทยานแห่งชาติ ศรีน่าน
- อุทยานแห่งชาติ ศรีลานนา
- อุทยานแห่งชาติ สาละวิน
- อุทยานแห่งชาติ เอราวัณ
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาเขียว-เขาชมภู่
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาสนามเพรียง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เชียงดาว
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยผาช้าง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยผาช้าง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยผาช้าง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยเวียงหล้า
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยหลวง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยหลวง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยหลวง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยหลวง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ดอยหลวง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ถ้ำเจ้าราม
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ถ้ำเจ้าราม
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ทุ่งใหญ่นเรศวร
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า น้ำปาด
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า น้ำปาด
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูขัด
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูขัด
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูค้อ-ภูกระแต
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูเมี่ยง-ภูทอง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูเมี่ยง-ภูทอง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ภูวัว
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่จริม
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่จริม
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่จริม
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่จริม
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่ตื่น
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่ตื่น
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่ยวมฝั่งขวา
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า แม่ยวมฝั่งขวา
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลำน้ำน่านฝั่งขวา
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลำน้ำน่านฝั่งขวา
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลำน้ำน่านฝั่งขวา
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลำน้ำน่านฝั่งขวา
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลำน้ำน่านฝั่งขวา
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลำน้ำน่านฝั่งขวา
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลุ่มน้ำปาย
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ลุ่มน้ำปาย
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เวียงลอ
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เวียงลอ
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เวียงลอ
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สลักพระ
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สาละวิน
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยขาแข้ง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยขาแข้ง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยขาแข้ง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อมก๋อย
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า สาละวิน
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยขาแข้ง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยขาแข้ง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยขาแข้ง
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อมก๋อย
- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อุ้มผาง
- บริเวณโดยรอบโรงไฟฟ้าและเหมืองแม่เมาะ อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง
- บริเวณโดยรอบโรงไฟฟ้าพระนครใต้ อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ
- บริเวณโดยรอบโรงไฟฟ้าพระนครเหนือ อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี
- อุทยานแห่งชาติ ตาพระยา
แหล่งที่พบภายในประเทศ :
- แพร่,น่าน
- พื้นที่ชุ่มน้ำบึงราชนก/พิษณุโลก
- เชียงราย
- ลำปาง
- พะเยา, เชียงราย
- พะเยา, เชียงราย
- พะเยา, เชียงราย
- อุตรดิตถ์
- เพชรบูรณ์
- พัทลุง
- กาญจนบุรี
- กำแพงเพชร
- ลำปาง
- พะเยา
- ตาก
- ตาก
- ตาก
- แม่ฮ่องสอน
- สุพรรณบุรี
- เลย
- เลย
- เลย
- พะเยา, เชียงราย
- เลย
- ลำปาง, แพร่
- เชียงใหม่
- น่าน
- เชียงใหม่
- แม่ฮ่องสอน
- กาญจนบุรี
- ชลบุรี
- กำแพงเพชร
- เชียงใหม่
- พะเยา, น่าน
- พะเยา, น่าน
- พะเยา, น่าน
- แม่ฮ่องสอน
- แพร่
- แพร่
- แพร่
- แพร่
- แพร่
- สุโขทัย, ลำปาง
- สุโขทัย, ลำปาง
- กาญจนบุรี, ตาก
- อุตรดิตถ์
- อุตรดิตถ์
- พิษณุโลก
- พิษณุโลก
- เลย
- พิษณุโลก
- พิษณุโลก
- บึงกาฬ
- อุตรดิตถ์
- อุตรดิตถ์
- อุตรดิตถ์
- อุตรดิตถ์
- ตาก
- ตาก
- แม่ฮ่องสอน
- แม่ฮ่องสอน
- แพร่, อุตรดิตถ์
- แพร่, อุตรดิตถ์
- แพร่, อุตรดิตถ์
- แพร่, อุตรดิตถ์
- แพร่, อุตรดิตถ์
- แพร่, อุตรดิตถ์
- แม่ฮ่องสอน
- แม่ฮ่องสอน
- พะเยา
- พะเยา
- พะเยา
- กาญจนบุรี
- แม่ฮ่องสอน
- อุทัยธานี, กาญจนบุรี, ตาก
- อุทัยธานี, กาญจนบุรี, ตาก
- อุทัยธานี, กาญจนบุรี, ตาก
- เชียงใหม่
- แม่ฮ่องสอน
- อุทัยธานี, กาญจนบุรี, ตาก
- อุทัยธานี, กาญจนบุรี, ตาก
- อุทัยธานี, กาญจนบุรี, ตาก
- เชียงใหม่
- ตาก
- ลำปาง
- สมุทรปราการ
- นนทบุรี
- บุรีรัมย์, สระแก้ว
การขยายพันธุ์ :
- โดยการเพาะเมล็ด ตอนกิ่ง
- การเพาะเมล็ด
ข้อมูลการนำไปใช้ประโยชน์
รายละเอียดการนำมาใช้ประโยชน์ :
- ไม้ดอกไม้ประดับ
ข้อมูลภูมิปัญญา
- ไม้ต้นมงคลที่เรามองข้าม :: คนไทยส่วนใหญ่มักจะมีความเชื่อ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับการดำรงชีวิตประจำวัน การประกอบพิธีทางศาสนา การเฉลิมฉลอง หรือเทศกาลต่าง ๆ ที่มีทั้งเหมือนและแตกต่างกันไป ไม่มากก็น้อย นอกจากนี้ ต้นไม้มงคล ก็เป็นอีกหนึ่งความเชื่อของคนไทยที่มีอยู่มายาวนาน บางชนิดเกี่ยวพันถึงการประกอบพิธีมงคล บางชนิดปลูกเพื่อเสริมความเจริญรุ่งเรืองให้เจ้าของบ้านและผู้อยู่อาศัย และบางส่วนของต้นนั้นยังมีสรรพคุณเป็นยารักษาอาการเจ็บป่วยต่าง ๆ ได้ ตัวอย่างเช่น ราชพฤกษ์ (Cassia fistula L.) • ชื่อเรียกอื่น ๆ : คูน, ลมแล้ง, ลักเกลือ, ลักเคย, อ้อดิบ, กุเพยะ• ความเชื่อเกี่ยวกับราชพฤกษ์ : เป็นไม้มงคลที่ควรปลูกในทิศตะวันตกเฉียงใ
สถานภาพการคุกคาม
สถานภาพการคุกคาม (โลก) :
- สิ่งมีชีวิตที่มีสถานภาพเป็นกังวลน้อยที่สุด Least Concern: LC (IUCN, 2018)
ที่มาของข้อมูล

สิ่งมีชีวิตที่เกี่ยวข้อง

หญ้าสอนกระจับ
Cenchrus echinatus
จามจุรี ก้ามปู
Samanea saman
-
Ischaemum indicum
ตะขบฝรั่ง
Muntingia calabura
ลำเท็งปรงสวน
Stenochlaena palustris